Nguyễn Hiến Lê
Sử Trung Quốc
Chương 1 -5
3. Cao trào cách mạng ( 1917 – 1927 )
Giai đoạn, trên là giai đoạn bình cũ rượu mới. Qua giai đoạn này họ phá
luôn cái bình cũ, thay vào cái bình mới, và cuộc cách mạng văn hóa thực sự
bắt đầu.
Trước hết phải kể vai trò của Đại Học Bắc Kinh ( cái lò của cách mạng văn
hóa) mà người điều khiển là Thái Nguyên Bồi, được coi là cha của phong
trào Văn Nghệ phục hưng Trung Hoa.
Thái sinh ở Giang Nam ( 1867 – 1940) nổi tiếng là thần đồng , đậu tiến sỉ,
mới 25 tuổi đã được bổ vào viện Hàn Lâm, nghĩa là được Thanh đình trọng
dụng lắm, nhưng khi sau cuộc Biến Pháp 100 ngày thất bại, ông xin từ
chức, để làm cách mạng, gia nhập Đồng Minh Hội trước 1905, qua Đức
học 4 năm về triết học, về làm bộ trưởng Giáo dục trong chính phủ Tôn
Văn năm 1912; khi Viên Thế Khải lên làm Lâm thời Tổng Thống thay Tôn
Văn, ông rất sáng suốt biết Viên sẽ phản cách mạng, nên từ chức ngay,
không hợp tác với Viên , rồi lại qua Đức và Pháp học nữa. Ít năm sau,
chính quyền Bắc Kinh bổ ông làm tỉnh trưởng Chiết Giang ( quê hương
ông ) . Ông từ Pháp đánh điện về từ chối.
Nhưng năm 1916, khi được mời làm viện trưởng viện Đại Học Bắc Kinh
thì ông nhận liền. Ngay từ năm 1912, ông đã hô hào phải tôn trọng tự do tư
tưởng, vì “ Giáo Dục “ phải ở trên chính trị ….không bị chính trị kiểm soát
“ . Ông đã đem tư tưởng Âu Châu về truyền bá ở Trung Hoa.
Trước hết ông nhận chức Viện Trưởng , đại học Bắc Kinh rất hủ lậu. Sinh
viên hầu hết là con các quan lớn, coi đại học chỉ là một bàn đạp để tiến lên
quan trường. Vô đại học rồi thì được gọi là “đại nhân “ liền, vì dù dốt nát ,
lười biếng thì cũng ra trường và làm quan. Tư cách bọn “đại nhân “đó rất
kém, cho nên đại học bị dân chúng coi là “ sòng bạc “ “ổ điếm “ , chưa bao
giờ giới quan liêu sa đọa như thời ấy.
Thái Nguyên Bồi trừ ngay cái tệ đó, tuyển chọn giáo sư theo tài năng ,
