SỬ TRUNG QUỐC - Trang 551

tủi nhục, khinh bỉ và làm cho Trung Quốc trở thành một cường quốc thực
sự, đứng thứ ba trên thế giới (1). Không một dân tộc nào dám nuôi cái
mộng diệt họ.
(1) Thời Mao làm cách mạng văn hoá, một số người Tây phương coi ông là
thần tượng, muốn theo chủ nghĩa cách mạng tuyệt đối của ông. Nay họ đã
bớt ngưỡng mộ ông ta
Nhưng cách mạng Trung Hoa đã làm đổ biết bao máu? Có người đoán là
50 triệu, khoảng 1/10 dân số. Cách mạng nào mà không vậy? Pháp, Nga,
Algérie, Pakistan…
Kinh tế:
Trong tiết này tôi chỉ xin tóm tắt vài điểm về chính sách, mục tiêu, phương
tiện và kết quả thôi. Tôi sẽ đưa rất ít thống kê và con số vì môn thống kê ở
Trung Hoa chưa được chính xác lắm (chính họ nhận như vậy nên đã nhiều
lần sửa con số đã đưa ra), vả lại những con số đó không đưa cho ta một ý
niệm gì cả vì theo chỗ tôi biết, chưa có sử gia nào so sánh những tiến bộ
của Trung Hoa với những tiến bộ ở các nước khác như Âu, Mỹ, nhất là ở
các nước được phát triển như Trung Hoa, chẳng hạn Ấn Độ, Miến Điện,
Việt Nam.
Về kinh tế, Trung Hoa bị những bất lợi là thiếu vốn, thiếu kỹ thuật gia
nhưng lại được cái lợi là được hưởng những công trình của Nhật để ở Mãn
Châu, với một cơ sở kỹ nghệ vững chắc, từ đó lan ra các miền khác, có một
đảng mạnh, bắt buộc được dân phải hy sinh; sau cùng là được Nga giúp
cho về vật chất lẫn kinh nghiệm.
Như trên tôi đã nói, từ năm 1950 đến năm 1957 (hết kế hoạch năm năm
đầu). Kinh tế tiến triển rất mau, trừ 1958 đến 1962, suy thoái về chính sách
nhảy vọt, từ 1963 lại bắt đầu phục hồi nhưng chậm, phải 7 năm mới trở lại
mức sống như năm 1957. Vậy là từ 1957 đến 1970, Trung Hoa giậm chân
tại chỗ.
a. Nông nghiệp (hiểu theo nghĩa rộng là trồng trọt, hoa màu, kể cả cây kỹ
nghệ nữa như bông, vải)
Năm 1960, Trung Hoa có 110 triệu ha trồng trọt (1/12 diện tích) và 600
triệu dân, trung bình 1 ha cho 6 người dân làm vì thiếu đất, máy móc, phân