SỬ TRUNG QUỐC - Trang 61

phát minh quan trọng nữa, xã hội lại thay đổi nữa, có điểm tốt hơn mà có
thể có điểm xấu hơn trước. Con đường tiến hoá của nhân loại như vậy. Đời
người trung bình chỉ được 60 - 70 năm, có là bao. Đọc lịch sử nhân loại
chúng ta mới cảm thông được với cổ nhân và với người thời đại chúng ta
nữa.
Ở Trung Hoa sự xuất hiện của đồng đã đánh dấu bước đầu văn minh đời
Thương; rồi khoảng 1.200 năm sau, sự xuất hiện của đồ sắt còn quan trọng
hơn nhiều, chỉ trong khoảng 250 năm, làm cho xã hội Trung Hoa xáo trộn
về mọi phương diện, nhưng chính nhờ đó mà cảnh hỗn loạn thời Xuân Thu
và Chiến Quốc mau chấm dứt được để rồi thống nhất thành một đế quốc rất
lớn.
Theo các sử gia thì thư tịch cổ nhất nói về kỹ thuật nấu sắt viết vào năm
513 TrCN, mà theo những cuộc khai quật gần đây thì những đồ bằng gang
xuất hiện vào khoảng đầu thế kỷ thứ V TrCN. Vậy có thể nói rằng thời đại
đồ sắt của Trung Hoa bắt đầu vào khoảng 500 năm trước Tây lịch, mà kỹ
thuật nấu sắt ở Trung Hoa đã có trước phương Tây non 1.600 năm[15]
(Gernet, sđd, tr. 79).
Trước đó, Trung Hoa chỉ có đồ bằng gang dễ gãy. Từ khi nước Việt và
nước Ngô tìm được phương pháp kết hợp sự nấu sắt và rèn sắt thì sắt ở
phương Nam tốt hơn ở phương Bắc nhiều, bén hơn mà không dễ gãy; đến
nỗi có truyền thuyết về hai thanh gươm Mạc Da và Can Tương của nước
Ngô. Chồng là Can Tương, một thợ luyện kim, nấu mãi, sắt không chảy; vợ
là Mạc Da, thấy vậy cắt tóc và móng tay bỏ vào lò (có thuyết bảo là nhảy
vào lò), lúc đó sắt mới chảy, và họ luyện được hai cây gươm rất tốt, một
cây lấy tên chồng, một cây lấy tên vợ.[16]
Nhờ kỹ thuật đó, người ta mới có được những công cụ rất tốt như cày, bừa,
cuốc, đào sâu được, những dao búa để phá rừng, khai hoang, những đồ để
đào kênh làm thủy lợi. Diện tích đất canh tác được tăng lên rất nhiều. Muốn
mở mang cho mau, người ta bỏ phép tỉnh điền đi, cho dân tự do khai phá
thêm, những đất mới, để thu thuế bằng lúa cho được nhiều. Không còn cái
cảnh tám gia đình cùng làm chung một khoảnh ruộng công nữa. Theo
Maspéro (La Chine antique) thì Tấn là nước đầu tiên bỏ tỉnh điền từ đời