sao phân biệt được tới đau là hết thời Trung Cổ, tới đâu hết thời Cận cổ, rồi
Cận cổ với Cận đại khác nhau ra sao. Vả lại những danh từ đó không cho ta
một ý niệm gì rõ rệt, mỗi người một khác. Chẳng hạn danh từ thời Cận đại
(Temps moderne), người thì cho bắt đầu từ thời Nguyên (Eberhard), người
lại cho từ cách mạng 1911 (Dubarbier) khác nhau 632 năm, còn gì vô lý
bằng!
Tôi chỉ chia làm ba thời đại thôi:
- Thời Nguyên thủy và thời Phong kiến tôi gom làm một (phần 1) vì không
biết chắc tới đâu hết thời phong kiến; vả lại thời nguyên thủy không có gì
đáng chép, chỉ có 8 - 9 trang, không tiện đặt riêng vào một phần.
- Thời Quân chủ từ nhà Hán tới cách mạng Tân Hợi (1911). Thời này dài
nhất - trên 21 thế kỷ - tôi tách làm hai:
+ Từ Hán tới cuối Nam Tống, thời thịnh nhất của văn hóa (Phần II).
+ Từ Nguyên tới cuối Thanh, thời suy cỷa dân tộc Hán (Phần III).
- Thời Dân chủ từ cách mạng 1911 tới ngày nay (Phần IV)
Tôi nghĩ như vậy vừa gọn vừa sáng, chỉ đọc tên thời đại chúng ta cũng hiểu
ngay đặc điểm của nó và biết nó bắt đầu từ thế kỷ nào, chấm dứt ở thế kỷ
nào.
N.H.L
Long Xuyên, ngày 15 tháng 5 năm 1983
Đọc và sửa tại Sài Gòn, ngày 15 tháng 10 năm 1983
