hoàn toàn mới mẻ, bất cứ khi nào bạn thêm những lớp yếu tố phức tạp vào
môi trường, chúng sẽ xáo trộn các lựa chọn của bạn. Tôi tự hỏi điều gì đang
diễn ra trong bộ não nhỏ bé của lũ chuột khi chúng quyết định nhấn vào
thanh nào và nhấn bao nhiêu lần. Tôi cũng tự hỏi điều gì đang diễn ra trong
bộ não lớn của con người khi chúng ta ra quyết định về các lựa chọn tương
tự trong thế giới thực. Với các nhà chủ nghĩa hành vi cuối thập kỷ 1970,
không có gì đáng thắc mắc. Bộ não là một chiếc hộp đen mà các công cụ
khoa học không thể xuyên thấu, và tâm hồn thì giống như cách Churchill
nhận xét về Liên Xô: là một câu đố nằm trong một huyền thoại che phủ bởi
những điều bí ẩn.
Nhờ sự phát triển của lĩnh vực thần kinh học và tâm lý học nhận thức, chiếc
hộp đen giờ đã được mở ra. Dù vẫn còn rất nhiều câu hỏi về não bộ chưa
được giải đáp, song lớp sương mù huyền bí bao phủ bí mật về tâm hồn đang
dần tan biến.
***
Hãy tưởng tượng con bạn mang về tờ giấy báo nộp học phí 20.000 đô-la
của trường tư thục; hạn nộp đã đến và cách duy nhất bạn có thể làm là bán
đi một số cổ phiếu đang nắm giữ. Thật may mắn bạn đã đầu tư vào cổ phiếu
Apple trước khi cơn sốt iPod bùng nổ, khi đó bạn mua 400 cổ phiếu với giá
50 đô-la, tổng số tiền đầu tư là 20.000 đô-la. Giá mỗi cổ phiếu này hiện nay
lên đến 100 đô-la. Liệu bạn có hiện thực hóa khoản lãi ròng bằng cách bán
một nửa số cổ phiếu Apple và dùng số tiền thu được để nộp học phí cho
con? Hay bạn sẽ bán hết số cổ phiếu Ford mua từ rất lâu với giá 40.000 đô-
la và giá trị hiện tại chỉ còn là 20.000 đô-la?
Như đã đề cập trong chương trước, hầu hết mọi người (trong đó có cả tôi)
sẽ bán cổ phiếu Apple và giữ lại cổ phiếu Ford với hi vọng thu hồi được
khoản lỗ. Về mặt tài chính, đây là chiến lược sai lầm (trừ khi bạn muốn
dùng số cổ phiếu mất giá này để được hoàn thuế thu nhập trong tương lai).
