Hàng nghìn thí nghiệm kinh tế học hành vi đã chứng minh một cách thuyết
phục rằng đa số chúng ta đều ngại rủi ro. Các nghiên cứu đã chỉ ra chính
xác chúng ta ngại rủi ro đến mức nào. Như đã đề cập trong Chương 5, nhìn
chung đa số mọi người sẽ từ chối xác suất 50-50 hoặc được hoặc mất tiền,
trừ khi số tiền thu được ít nhất cao gấp đôi số tiền bị mất. Nghĩa là, đa số
chúng ta sẽ chấp nhận cơ hội thu được 100 đô-la với xác suất 50% nếu rủi
ro mất tiền không vượt quá 50 đô-la. Khi số tiền có khả năng thu được cao
hơn gấp đôi số tiền có nguy cơ bị mất, đa số chúng ta sẽ mạo hiểm. Ngày
nay khoa học đã có thể giải thích được sự khác biệt này.
Để hiểu thêm về lĩnh vực kinh tế học hành vi cực kì phong phú, tôi đã dự
một khóa học của Colin Camerer, giảng viên Học viện Kỹ thuật California
(Caltech), một nhà kinh tế học thực nghiệm theo đuổi lĩnh vực này từ rất
sớm. Với cặp mắt xanh nhạt, thân hình vạm vỡ, Camerer là người có chí
tiến thủ, có thực tài và chắc chắn sẽ thành công ở Caltech. Có tư chất của
một thần đồng, Camerer lấy được bằng cử nhân về nghiên cứu định lượng
tại Đại học Johns Hopkins ở tuổi mười tám và bảo vệ thành công luận án
tiến sỹ về lý thuyết lựa chọn hành vi tại Đại học Chicago ở tuổi hai mươi
hai. Luôn nói chuyện với đôi mắt ngời sáng, Camerer là một giảng viên hay
chớp mắt và nói rất nhanh, đôi lúc ông bắt đầu câu sau khi câu trước chưa
kịp kết thúc. Ông được sinh viên yêu mến nhờ sự hóm hỉnh và thói quen
dẫn chiếu đến văn hóa nhạc pop (Britney Spears và Lindsay Lohan thường
xuất hiện trong những thí dụ đầu buổi học tối). Từ khi có con, ông không
ngừng liên hệ những lựa chọn kinh tế học hành vi với đứa con một tuổi của
mình. Điều đó phá vỡ những biệt ngữ kỹ thuật và phương trình toán học.
“Bộ não là cơ quan đưa ra các quyết định kinh tế,” ông bắt đầu. “Kinh tế
học hành vi sử dụng các sự kiện và hình ảnh để làm bộc lộ hạn chế của
phép tính toán, ước muốn và tính tư lợi” – đây là cú đánh trực diện vào giả
định con người kinh tế. Khi ghé thăm văn phòng của ông, tôi được ông cho
biết: “Thực ra, ngay lần đầu tiên nghe về thuyết lựa chọn hợp lý tôi đã
