không khỏi hoài nghi. Có quá nhiều ngoại lệ với quy luật này đến mức tôi
nghĩ chúng ta cần một quy luật mới”.
Kinh tế học hành vi phần lớn liên quan đến việc xem xét tính đúng đắn của
khái niệm cân bằng Nash và hiệu quả Pareto. Hai hay nhiều người chơi đạt
tới cân bằng Nash khi không ai có lợi hơn bằng cách đơn phương thay đổi
chiến thuật. Suy rộng ra, thị trường đạt tới điểm cân bằng khi việc giữ
nguyên chiến thuật có lợi hơn thay đổi và điều này mang lại sự ổn định cho
thị trường. Hiệu quả Pareto đạt được khi cả hai bên đều có lợi, hoặc một
bên có lợi và bên kia không bị thiệt. Suy rộng ra, thị trường đạt tới điểm tối
ưu khi không có cách giao dịch nào khác mà không làm ai bị thiệt. Vấn đề
của học thuyết cân bằng là nó đưa ra những giả thuyết chắc chắn – cạnh
tranh hoàn hảo, thông tin hoàn hảo, hợp lý hoàn hảo – đây là những giả
thyết mà từ lâu các nhà kinh tế học hành vi và cả những người bình thường
đã thấy không chính xác. Chúng ta không có một thị trường cạnh tranh
hoàn hảo với sự truyền đạt thông tin hoàn hảo, và chúng ta cũng không đưa
ra những lựa chọn hoàn toàn hợp lý. Điều các nhà kinh tế học hành vi như
Camerer muốn biết là sự bất hợp lý của con người trong thị trường sẽ làm
thay đổi cân bằng thị trường như thế nào.
“Nhìn chung, thuyết lựa chọn hợp lý thường vẫn đủ đúng đắn để giúp
chúng ta ước đoán cách thức vận hành của thế giới,” Camerer nói. “Thí dụ,
trong dài hạn, con người sẽ luôn phản ứng lại các kích thích. Nhưng câu
chuyện không chỉ có thế”. Camerer muốn tìm hiểu “kinh tế học từ bên
trong”, nghĩa là bên trong tâm trí. Thực ra, công việc đầu tiên của Camerer
là giảng viên trường kinh doanh của Đại học Northwestern, nơi ông dạy về
nguyên nhân thành công hay thất bại trong kinh doanh. Từ các nghiên cứu
của mình, ông nhận thấy nguyên nhân căn bản thường đến từ cá tính của
người điều hành công ty, tâm lý khi họ đưa ra quyết định, cách họ đối xử
với nhân viên, và cách họ tham gia thương trường. Để hiểu được điều đó,
bạn cần phải hiểu tâm lý con người, điều này đã dẫn Camerer đến với các
tác phẩm của Daniel Kahneman và Amos Tversky.
