thế, chỉ thấy nó là một lĩnh vực loay hoay trong những mô hình toán học,
phân tích tài chính và xem con người về mặt lý thuyết giống như những cỗ
máy cực kỳ duy lý và ích kỷ. Thực tế, khi xem xét cả ba quan điểm này,
chúng ta sẽ thấy kinh tế học không hề ảm đạm. Trước hết, nó đang trải qua
cuộc cách mạng vĩ đại nhất kể từ khi được Adam Smith đặt nền móng vào
năm 1776 bằng tác phẩm Sự giàu có của các quốc gia. Sự giao thoa với các
lĩnh vực khác đã thổi làn gió mới vào môn khoa học cũ kỹ này, hình thành
nên kinh tế học tiến hóa, kinh tế học hỗn hợp, kinh tế học hành vi, kinh tế
học thần kinh và một khái niệm tôi gọi là kinh tế học đạo đức. Thứ hai,
quan trọng hơn, con người, các doanh nghiệp, các quốc gia luôn có mối
quan tâm sâu sắc về tài chính. Về phương diện này, kinh tế học không hề
ảm đạm. Hãy thử xếp hai người cấp tiến và hai người bảo thủ vào cùng một
phòng, đề nghị họ tranh luận sòng phẳng về các vấn đề kinh tế như chăm
sóc sức khỏe toàn cầu, tư nhân cung cấp dịch vụ công cộng, lợi – hại của
vốn hỗ trợ nước ngoài, hay những ưu điểm tương đối của việc đánh thuế
ngang bằng và đánh thuế lũy tiến, bạn sẽ thấy không khí tranh luận trở nên
nóng bỏng chứ không hề ảm đạm.
***
Tôi đã dành ba mươi năm trong cuộc đời nghiên cứu khoa học để tìm hiểu
những vẫn đề gây tranh cãi như tiến hóa, sáng thế, sự nóng lên toàn cầu,
thảm sát, phân biệt chủng tộc qua chỉ số IQ, phân biệt chủng tộc trong thể
thao, phân biệt giới tính qua khả năng nhận thức, những giả thuyết về âm
mưu đằng sau các sự kiện Trân Châu Cảng, 11 tháng 9, vụ ám sát JFK, RFK
và MLK, các loại dược phẩm thay thế và bổ sung, sự đầu thai chuyển kiếp
và cả về Chúa trời, tôn giáo. Tôi nhận thấy khi bị chọc giận, kinh tế học
cũng dễ xúc động không thua kém gì các khoa học khác. Nếu cần sự đánh
giá khách quan về các sự việc – nhất là khi các sự việc không thể tự phát
ngôn – chúng ta có thể đến với kinh tế học. Sự cần thiết nghiên cứu quy luật
về hành vi con người trong kinh tế cũng giống như việc các nhà vật lý, hóa
học, sinh học phải nghiên cứu các quy luật tự nhiên; và bởi kinh tế học là
