thành hành vi đạo đức của con người. Ở các giai đoạn sau, cộng đồng và xã
hội được hình thành chủ yếu thông qua chọn lọc văn hóa. Các nhu cầu xã
hội và tâm lý cơ bản – an ninh, ràng buộc, hòa nhập xã hội, được chấp nhận
và yêu thương – đã tiến hóa để hỗ trợ, củng cố sự hợp tác và lòng vị tha; và
tất cả đều tạo điều kiện truyền lại gene qua con cái. Sự vị tha theo huyết
thống như vậy diễn ra không trực tiếp: các anh chị em ruột, anh chị em kế,
cháu, chắt, anh chị họ gần xa, cháu trai, cháu gái đều mang một phần gene
của chúng ta. Họ bao gồm tất cả những ai có quan hệ huyết thống với chúng
ta. Trong các cộng đồng và xã hội lớn hơn, nơi các cá nhân hầu như không
có quan hệ huyết thống với nhau, vị tha tương hỗ (anh giúp tôi, tôi giúp
anh) và vị tha mù quáng (anh giúp tôi bây giờ, tôi sẽ giúp anh sau) có vai
trò bổ sung cho vị tha theo huyết thống. Khi một cảm xúc đạo đức càng
vượt ra khỏi bản thân bạn, nó càng có khả năng hướng đến để giúp đỡ
những người xa huyết thống hơn và càng ít chịu sự chi phối của các cơ chế
tiến hóa nội tại hơn.
Trong hoàn cảnh xã hội này, sự công bằng đã tiến hóa như một chiến lược
ổn định tiến hóa nhằm duy trì sự hài hòa xã hội trong các nhóm nhỏ thời tổ
tiên chúng ta, nơi sự hợp tác được củng cố và trở thành luật lệ còn những kẻ
ăn bám sẽ bị trừng phạt và loại trừ. Thí dụ, trong các nghiên cứu kinh tế,
người ta tiến hành một trò chơi trao đổi, trong đó những người chơi có thể
lựa chọn các chiến lược hợp tác hoặc phản bội, nhưng sự thắng bại lại phụ
thuộc vào hành vi của đối phương. Chiến lược thành công nhất – và vì thế
được sử dụng nhiều nhất – được gọi là “ăn miếng trả miếng”: bạn bắt đầu
bằng cách hợp tác và sẽ tiếp tục hợp tác nếu đối phương có thiện chí, nhưng
một khi đối phương phản bội, bạn sẽ trả đũa. Kết quả này cho thấy chiến
lược ổn định tiến hóa sẽ được lựa chọn vì nó làm tăng khả năng sinh tồn
của những người sử dụng, và do đó nó sẽ được truyền tới thế hệ sau.
Người nguyên thủy thực hiện chế độ bình quân chủ nghĩa không phải vì họ
có lòng vị tha bẩm sinh và không có thói bon chen, hám lợi mà vì sự tham
lam và vị kỷ quá mức luôn bị các thành viên trong cộng đồng kiểm soát. Tất
