chúng ta nản lòng! Các nhà kinh tế học gọi hiệu ứng này là cối xay hedonic,
cuộc rượt đuổi một mục tiêu không bao giờ đạt đến.
Các nghiên cứu này cũng như nhiều nghiên cứu khác cho thấy khi xét tới
tiền bạc, cả lợi ích và logic đều không còn ý nghĩa. Có một cách khác để
biểu đạt việc con người sẵn sàng chọn các khoản thu nhập tuyệt đối thấp
hơn nhưng tương đối cao hơn: chúng ta sẵn sàng trả giá cho địa vị hoặc thứ
hạng tương đối, những thứ được giao dịch dưới một dạng khác của tiền tệ –
vốn xã hội. Nhà kinh tế học Richard Thaler đã phát hiện một sự bất hợp lý
gọi là trạng thái ghét hối tiếc và đã kiểm tra nó bằng cách cho mọi người
chọn ông A hoặc ông B trong tình huống sau:
Ông A đang xếp hàng ở rạp chiếu phim. Khi đến cửa bán vé, ông được biết
mình là khán giả thứ 100.000 của rạp và được thưởng 100 đô-la.
Ông B đang xếp hàng ở một rạp chiếu phim khác. Người đứng trước ông
được thưởng 1.000 đô-la vì là khán giả thứ một triệu của rạp còn ông được
thưởng 150 đô-la.
Thật đáng ngạc nhiên, đa số mọi người trả lời họ thích là ông A hơn. Họ
sẵn sàng mất 50 đô-la cho việc không phải tiếc nuối vì để vuột mất 1.000
đô-la. Nghĩa là, họ sẵn sàng trả 50 đô-la để khỏi phải hối hận.
Một giải pháp cho sự bất tương quan giữa hạnh phúc và giàu có là ngừng
theo đuổi tiền bạc như một phương tiện để đạt được hạnh phúc. Một giải
pháp khác là định hình lại hoàn toàn câu hỏi về hạnh phúc. Cách thứ hai
được nhà tâm thần học Gregory Berns khuyên dùng.
Hạnh phúc thường được đo bằng niềm vui, và khi đi tìm niềm vui chúng ta
lại chạy theo chiếc cối xay hedonic. Bởi lẽ cảm thức về hạnh phúc của con
người có xu hướng dựa trên các thứ hạng tương đối và chủ quan khi so sánh
với người khác, chúng ta lao vào cuộc tìm kiếm một giá trị tuyệt đối và tin
rằng nó sẽ đem lại hạnh phúc, nhưng khi đã đạt được nó, thật trớ trêu,
