vọt của lịch sử nhân loại, tôi sẽ giải quyết ba vấn đề liên quan đến vấn đề:
thị trường – như một thực thể sống có khả năng tư duy độc lập.
1. 1. Quá trình hình thành một thị trường có tư duy – hay, các nền kinh tế
đã tiến hóa ra sao từ săn bắt-hái lượm đến tiêu dùng-buôn bán.
2. 2. Cách thức thị trường tư duy – hay, phương thức nào bộ não của con
người, vốn tiến hóa để phù hợp với nền kinh tế săn bắt-hái lượm, nay
phải thích nghi để điều hành thị trường tiêu dùng-buôn bán.
3. 3. Tính đạo đức của thị trường có tư duy – hay, cách thức các xúc cảm
đạo đức tiến hóa nhằm giúp chúng ta hợp tác và tạo điều kiện cho
thương mại công bằng, tự do.
Đây quả là một vấn đề hết sức nan giải.
***
Từ khi tham gia khóa thiên văn học vào năm đầu đại học, tôi nhận thấy cả
cộng đồng khoa học lẫn xã hội nói chung có xu hướng xếp loại khoa học
thành những lĩnh vực từ “khó” (các môn khoa học tự nhiên như thiên văn
học, vật lý, hóa học) đến “trung bình” (các môn sinh vật học như giải phẫu
học, sinh lý học, động vật học) và “dễ” (các môn khoa học xã hội như tâm
lý học, xã hội học, nhân chủng học). Lịch sử thậm chí không được coi là
một môn khoa học, còn kinh tế học thì chật vật trong một lãnh địa học thuật
riêng. Và như thường thấy ở các bảng xếp hạng, thứ tự trên đồng thời đánh
giá tầm quan trọng của các môn khoa học, trong đó các môn khoa học khó
là quan trọng nhất còn các môn khoa học dễ là ít quan trọng nhất, và kèm
theo đó là mức độ trọng thị và ủng hộ tương ứng. Nhưng, nhờ được đào tạo
cả về lĩnh vực khoa học tự nhiên và sinh vật học, đồng thời có kiến thức
tổng quát cùng kinh nghiệm thực tế ở lĩnh vực khoa học xã hội, tôi luôn
cảm thấy thứ tự xếp hạng này cần được đảo lại.
Khoa học tự nhiên khó ở chỗ các công thức tính toán cực kỳ phức tạp, song
đối tượng nghiên cứu của nó dễ nắm bắt và luận giải hơn nhiều so với thế
