Trong khoảng 13.000-35.000 năm trở lại đây, các công cụ lao động của con
người trở nên phức tạp và đa dạng hơn trước đó rất nhiều. Đột nhiên, việc
may vá ra đời để tạo ra vải vóc phủ lên những thân thể gần như trần trụi,
không còn lông lá giống như ngày nay. Những ngôi nhà đầu tiên được xây
bằng xương, gỗ và da thú giúp chúng ta có nơi trú ẩn khi khí hậu thay đổi.
Nghệ thuật thể hiện phức tạp ra đời trong các hang sâu và sự giao tiếp bằng
biểu tượng đã dẫn tới sự ra đời các ngôn ngữ nói phức tạp. Các thay đổi này
và cùng với nhiều thay đổi khác khiến loài người hiện đại bắt đầu lao vào
công nghệ để vĩnh viễn thay đổi sự chọn lọc tự nhiên và tạo ra sự tiến hóa
bằng đôi tay mình. Người tiền sử nhanh chóng tỏa đi hầu khắp các vùng
trên địa cầu, mỗi người ở mỗi nơi có điều kiện săn bắt, đánh cá, hái lượm
khác nhau. Khi các bầy đàn trở thành các bộ lạc lớn hơn, tài sản trở nên có
giá trị, các quy tắc cư xử trở nên phức tạp hơn và dân số ngày càng gia tăng.
Cuối Kỷ Băng hà, khoảng 13.000 năm trước, dân số ở một số vùng trên trái
đất bắt đầu bùng nổ. Săn bắt, đánh cá, hái lượm không cung cấp đủ ca-lo
cho các cộng đồng ngày một lớn hơn và nhu cầu mưu sinh tất yếu dẫn tới sự
ra đời của trồng trọt và cuộc cách mạng đồ đá mới. Có một cuộc tranh luận
đáng lưu ý giữa các nhà khảo cổ học và nhân chủng học về hình thức,
nguyên nhân của cuộc cách mạng lương thực, thời gian cần thiết để nó tạo
ra sự chuyển đổi, liệu nó là một thay đổi liên tục (mang tính tiến hóa) hay
ngắt quãng (mang tính cách mạng). Về mục đích, việc thuần hóa các loài
động vật lớn và cây ngũ cốc ăn được giúp tạo ra lượng ca-lo cần thiết cho
số dân ngày một tăng lên, từ đó dẫn tới sự bổ sung các công cụ xã hội và
vật chất tạo điều kiện cho số dân lớn hơn nữa, và cứ thế vòng phản hồi tự
vận động quen thuộc này chi phối các hệ thống có đặc tính tự tổ chức nổi
bật.
Sau đó, một số điều kỳ lạ xảy ra. Khoảng 13.000 năm trở lại đây, có sự khác
biệt đáng kể về tốc độ phát triển giữa các nền văn minh trên thế giới, một số
vùng tăng tốc nhanh chóng hướng tới thế giới hiện đại, trong khi một số
khác mãi kẹt trong vũng bùn thời đồ đá. Cần đặt câu hỏi tại sao trong 500
