tạm thời vì dân số có xu hướng gia tăng cùng sức chứa của môi trường. Khi
vượt quá sức chứa này, nhu cầu về các nguồn lực sẽ lớn hơn khả năng cung
ứng. Đó là thực trạng diễn ra trong suốt tiến trình lịch sử của đa số mọi
người ở mọi nơi. Công thức rất rõ ràng: gia tăng dân số + khan hiếm nguồn
lực = xung đột. Vì thế, một biện pháp hạn chế xung đột giữa các nhóm là
tăng cường cung cấp các nguồn lực để đáp ứng nhu cầu của những ai cần
chúng.
***
Tâm lý ẩn sau việc xoa dịu sự thù địch giữa các nhóm có liên quan tới việc
biến những người xa lạ nguy hiểm thành những người bạn có triển vọng
hợp tác. Quá trình này được thực hiện thông qua sự hình thành của các thể
chế xã hội khuyến khích, tạo điều kiện và thúc đẩy các tương tác xã hội tích
cực dẫn tới lòng tin. Một trong các loại tương tác cơ bản nhất là thương
mại. Tôi muốn nâng các tác động của nó lên thành nguyên lý dựa trên quan
sát của nhà kinh tế học người Pháp thế kỷ XIX Frédéric Bastiat: “Nơi nào
hàng hóa không qua được biên giới, quân đội sẽ tràn qua.”
Nguyên lý Bastiat không chỉ giúp chúng ta hiểu cách thức những người săn
bắt-hái lượm trở thành người tiêu dùng-thương nhân, nó còn làm rõ các
nguyên nhân cơ bản của xung đột và hệ quả của nó giúp đưa ra một biện
pháp có tính nguyên tắc để hạn chế xung đột. Nguyên lý Bastiat cho rằng
Nơi nào hàng hóa không qua được biên giới, quân đội sẽ tràn qua, điều đó
đồng nghĩa với nơi nào hàng hóa qua được biên giới, quân đội sẽ không
tràn qua. Đó là một nguyên lý, không phải một quy luật vì vẫn có các ngoại
lệ trong lịch sử cũng như hiện tại. Chúng ta hãy xem xét dưới góc độ xác
suất thay vì tuyệt đối – một thứ xác suất mơ hồ tính bằng phân số trái với
logic A và không-A của Aristote – thương mại giữa các nhóm làm tăng xác
suất duy trì các mối quan hệ hòa bình, ổn định và làm giảm xác suất xảy ra
xung đột, bất ổn.
