2. Trực giác kinh tế trong ta
Năm 1873, mười ba năm sau cuộc đối đầu huyền thoại giữa Đức Giám mục
Anh giáo Samuel Wilberforce và nhà sinh vật học theo Thuyết tiến hóa,
Thomas Henry Huxley, cha Wilberforce bị chết vì ngã ngựa. Huxley châm
biếm kết cục bi thảm của Đức Giám mục trong một bức thư gửi nhà vật lý
John Tyndall: “Khi đó, sự thật và trí óc của ông ta chạm vào nhau, và kết
quả thật tai hại.”
Đối với những lực cơ bản như lực hấp dẫn và những hiện tượng đơn giản
như ngã ngựa, trực giác của con người về cách thức vận hành của thế giới
vật chất – trực giác vật lý – thường rất đúng đắn. Vì thế, một đứa trẻ cũng
sẽ phì cười khi thấy trong các bộ phim hoạt hình, một nhân vật bay khỏi
mỏm đá sẽ không rơi xuống cho đến khi nhận ra mình đã lơ lửng trên
không. (Hiện tượng này được đặt tên là phút ngừng của chó sói để kỷ niệm
bộ phim hoạt hình nổi tiếng Chó sói và Gà lôi, trong đó chú chó sói Wile E.
Coyote thường rơi như thế khi mải mê đuổi theo chú gà lôi tinh quái.)
Nhưng phần lớn lĩnh vực vật lý là phi trực giác – từ môn cơ học lượng tử
nghiên cứu thế giới vi mô cho đến thuyết tương đối rộng nghiên cứu thế
giới vĩ mô – đây cũng chính là đặc điểm của nhiều quy luật khác, và trước
khi khoa học hiện đại phát triển, chúng ta chỉ có trực giác sơ khai dẫn
đường.
Trực giác về thiên văn học cho chúng ta biết thế giới phẳng, các thiên thể
quay xung quanh trái đất, các hành tinh là các vị thần lang thang quyết định
số mệnh con người. Trực giác sinh học giúp chúng ta cảm nhận được sức
sống tràn trề trong huyết quản muôn loài, dường như được sinh ra từ hư vô
nhờ bàn tay của một đấng sáng tạo tài ba. Trực giác tâm lý học thôi thúc
chúng ta tìm kiếm người tí hon trốn trong đầu – con ma bí ẩn trong cỗ máy
– một thứ ý thức tách rời não bộ.Trực giác khoa học thường sai lầm do con
