Adam Smith là một đại biểu xuất sắc. Tuy nhiên, không lâu sau khi đất
nước ra đời, các chính khách nhanh chóng chuyển trọng tâm nền kinh tế từ
tiêu dùng sang sản xuất. Năm 1787, khi Hiến pháp Hoa Kỳ được thông qua,
trong Mục I điều 8 ghi rõ: “Quốc hội có quyền đặt ra và thu các loại thuế,
thuế hải quan, thuế nhập khẩu và thuế hàng hóa nội địa để trang trải cho các
khoản nợ của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.” Đây là một trò chơi chữ nghĩa của
giới cầm quyền, hãy xem Từ điển Tiếng Anh Oxford giải thích nghĩa thông
dụng các thuật ngữ trên ra sao. Thuế (tax): “một khoản đóng góp bắt buộc
nhằm hỗ trợ nhà nước”; thuế hải quan (duty): “một khoản tiền nộp vào ngân
sách nhà nước, đánh vào hoạt động xuất, nhập khẩu, sản xuất hay buôn bán
một số hàng hóa nhất định”, thuế hàng hóa nội địa (excise): thuế đánh vào
một số hàng hóa nhất định, được sản xuất hoặc mua bán trong nước. (Hãy
lưu ý khái niệm “khoản đóng góp bắt buộc” trong thuật ngữ đầu tiên). Vì
thế, có thể diễn đạt lại Mục I, điều 8 như sau: “Quốc hội có quyền đặt ra các
loại thuế, thuế, thuế và thuế để bù đắp cho các khoản nợ của Hợp chủng
quốc Hoa Kỳ.”
Tại châu Âu, chủ nghĩa trọng thương đã ăn sâu khi các nhà kinh tế chính trị,
được trang bị vũ khí trí tuệ của Adam Smith, đứng lên đấu tranh, dùng ngọn
bút thay thế lưỡi gươm. Vào thế kỷ XIX, nhà kinh tế học người Pháp
Frédéric Bastiat đã chỉ rõ điều gì sẽ xảy ra khi thị trường phụ thuộc quá chặt
chẽ vào những động thái qua quýt của chính phủ. Trong cuốn Lời khẩn cầu
của những người làm nến, bằng văn phong trào lộng bóng bẩy và sắc bén,
ông châm biếm các nhóm đặc lợi – ở đây là những người làm nến – khi họ
cầu xin sự ưu đãi từ phía chính phủ.
Chúng ta đang phải chống chọi với sự cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ
bên ngoài. Họ có ưu thế hơn chúng ta gấp vạn lần trong việc sản xuất ánh
sáng, đến mức sản phẩm họ làm ra ngập tràn thị trường nội địa với mức giá
rẻ đến khó tin… Đối thủ này… không ai khác chính là mặt trời… Chúng tôi
cầu mong các ngài hãy thông qua một đạo luật yêu cầu người dân bịt tất cả
các cửa sổ trên tường nhà, trên mái nhà, trần nhà, các loại cửa chớp, cửa
