SỰ TUYỆT CHỦNG CỦA CON NGƯỜI KINH TẾ - Trang 82

Lịch sử có tính quyết định và chất lượng cũng vậy. Có thể QWERTY chưa
phải là giải pháp tối ưu nhưng nó không hề thua kém bất kỳ đối thủ nào từ
xưa tới nay. QWERTY không phải là một bàn phím hoàn hảo nhưng nó đủ
tốt để phục vụ công việc.

Hàm ý sâu xa của lí thuyết lối mòn phụ thuộc là thị trường sẽ không hiệu
quả và không thể cung ứng những sản phẩm tốt nhất nếu chúng ta để mặc
nó tiến hóa từ dưới lên, thiếu vắng sự quản lý từ trên xuống. Trong một bài
viết đăng trên tờ Scientific American năm 1990, nhà kinh tế học Brian
Arthur đã lưu ý về những tác hại của lối mòn phụ thuộc: “Một khi những sự
kiện kinh tế ngẫu nhiên đã lựa chọn một con đường nào đó thì sự lựa chọn
này có thể sẽ không bao giờ đổi thay bất kể lợi thế của những con đường
khác.” Paul David, người viết nên huyền thoại QWERTY, cũng nhận định
về hậu quả của việc thiết kế bàn phím này: “Cạnh tranh khi thiếu vắng thị
trường tương lai hoàn hảo sẽ khiến ngành công nghiệp bị tiêu chuẩn hóa
quá vội vàng trên một hệ thống sai lầm, nơi mà việc ra quyết định phi tập
trung sau đó đã đủ sức nắm giữ nó.”

Theo cách lập luận này, nếu IBM bước vào thị trường máy tính cá nhân đầu
tiên, các đối thủ khác sẽ bị loại khỏi thị trường một cách không công bằng.
Nhà kinh tế học Paul Krugman cũng lập luận tương tự khi ông diễn tả về
huyền thoại QWERTY: “Bạn đang dùng loại máy tính nào? Có lẽ là một
chiếc dòng IBM. Tại sao bạn lại dùng nó? Có lẽ vì mọi người đều dùng
IBM. Có phải mọi người đều dùng IBM vì nó là loại tốt nhất? Rõ ràng là
không. Vậy thì tại sao? Vì nó có lợi thế ban đầu nên lượng mua ngày càng
gia tăng. Lợi thế ban đầu này là gì? Suốt 40 năm qua, hàng nghìn đại lý bán
hàng luôn nói: ‘Không ai phá sản vì mua IBM. ‘Thế mới có trường hợp của
VHS và Betamax…” Cũng với cách lập luận tương tự, vì DOS là hệ điều
hành đầu tiên, các đối thủ khác như Macintosh sẽ bị loại ra khỏi thị trường
một cách không công bằng. Nhà đồng sáng lập tập đoàn Apple, Steve
Wozniak, thực chất đã vin vào huyền thoại QWERTY khi phát biểu: “Cũng
giống như bàn phím Dvorak, hệ điều hành cao cấp của Apple đã thua trong

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.