đến Sa Kỳ. Cũng trong tháng 6, Nguyễn Văn Thành đã vượt qua được sống
Lò Gạch, chiếm Ưu Đàm.
Nếu có thể dùng từ gì cho Tây Sơn lúc này, có lẽ là năm chữ “Binh bại
như núi lở”. Kể cả Võ Văn Dũng giỏi đến thế, mưu sâu đến vậy mà vì một
chi tiết bất ngờ cũng thất bại. Nguyên do là ông cho quân đi tập kích trong
đêm, khi đang hành quân thì có một con nai chạy qua, có người la “con
nai”, rồi truyền đi thành “quân Đồng Nai”. Vậy là cả Tây Sơn nhốn nhác,
đốt lửa hò hét, đánh động cho Tống Viết Phúc gần đó đưa quân vào tập
kích, Tây Sơn bại ngay trận đầu. Tình thế đẩy Trần Quang Diệu phải lui về
Thanh Hảo chờ viện binh thủy của Trần Viết Kết. Nhưng bi kịch của một
vương triều sụp đổ giống như một số phận, lần này là thiên nhiên cũng
muốn Tây Sơn bại trận, Trần Viết Kết đang đem 100 chiến thuyền định tràn
vào Sa Huỳnh thì gặp bão đắm thuyền. Dưới Quy Nhơn, Lê Văn Ứng nghe
tin viện binh đến liền đem 6000 quân lên lấy lương thì bị Nguyễn Văn
Thành tập kích đánh bại Kha Đáo. Kết quả, tổng quản Lê Văn Thanh và
binh bộ thượng thư Nguyễn Đại Phác ra hàng. Thế là Quy Nhơn đã mất.
Quang Toản khi đó quá lo lắng đưa binh tới Trà Khúc. Nhưng tin bại trận
đến dồn dập, đẩy toàn bộ quân đội Phú Xuân vào thế phòng thủ. Việc mất
Quy Nhơn khiến nhiều tướng của Tây Sơn bị trách tội, nhưng thay vì hành
động vì một mục tiêu chung, họ lại làm hại lẫn nhau khi Trần Viết Kết, Hồ
Công Diệu giả mạo thư Quang Toản viết thư cho Võ Văn Dũng bảo Dũng
giết Diệu. Dũng vì cảm kích ơn Diệu giấu tin thua trận nên cho Diệu xem
thư. Tức giận, Diệu đem quân bản bộ đi thẳng về Phú Xuân giết Hồ Công
Diệu. Tây Sơn từ đây coi như đã ổn thỏa nội bộ. Nhưng để đi đến cái “ổn
thỏa” đó, họ đã trả một cái giá quá đắt. Những người thương tiếc nhà Tây
Sơn lại càng nhớ Nguyễn Huệ hơn bao giờ hết.
Trần Quang Diệu đến Quy Nhơn, gặp Võ Tánh ở trong thành. Từ đây,
hai cái tên này sẽ vẽ lên một trang sử đẫm máu và bi tráng nhất của cuối thế
kỷ XVIII. Họ là những kẻ anh hùng nhất hai bên bờ chiến tuyến, Trần
Quang Diệu vây thành Quy Nhơn tới gần 1 năm, Phan Huy Ích từ ngoài
thành vừa tham mưu vừa gửi thư chiêu hàng như Nguyễn Trãi năm xưa làm
