mẹ mà tổng trấn biết được, ngài phạt cực nặng.” Đất Sài Gòn được tạo nên
bởi Nguyễn Hữu Cảnh và được hoàn thiện bởi Lê Văn Duyệt.
Với sự tham mưu của Đặng Đức Siêu, đoàn thủy quân của Nguyễn Anh
đi bước tiếp theo là đánh ra Phú Xuân. Ngày 7 tháng 6 năm 1801, quân Gia
Định tới Đà Nẵng. Nguyễn Ánh sai Nguyễn Văn Trường và Phạm Văn
Nhân tấn công cửa Thuận An. Ngày 11 tháng 6 năm 1801, thủy quân
Nguyễn đã có mặt ở cửa sông Hương. Cọc gỗ phòng thủ mà Ngô Quyền,
Trần Hưng Đạo đã dùng năm nào lại một lần nữa trở lại nhưng lần này là
trên bờ sông Hương. Cùng với đó là những cố gắng của Trần Quang Diệu
khi sai Từ Văn Chiêu đem 2000 quân đánh úp sau lưng Lê Văn Duyệt và
sai Tư khấu Định mang 5000 quân về cứu. Võ Văn Dũng với Lê Văn Duyệt
cũng định “Vây Ngụy cứu Triệu” khi dự định tấn công Phú Yên hòng đánh
về Gia Định nhưng lại bị Nguyễn Văn Thành chặn lại. Những cố gắng vô
vọng đó không thể ngăn cản được số phận của một vương triều đang chết.
Một ngày sau, khi quân Gia Định đến bến Phú Xuân thì Quang Toản đã
mang vàng bạc, bỏ Phú Xuân mà chạy ra Bắc Hà. Từ Quy Nhơn, Trần
Quang Diệu đau đớn. Nhưng cái đau của ông sẽ không thể đau đớn hơn
người vợ của mình, đô đốc Bùi Thị Xuân. Bây giờ, vinh quang cuối cùng,
oanh liệt cuối cùng, vẻ đẹp cuối cùng của quân Tây Sơn hóa ra được một
người phụ nữ gánh vác lấy.
Quang Toản bị đuổi ra tận Bắc Hà, ở đó, người con của vua Quang
Trung lẫy lừng ngày nào mộ được 3 vạn quân, quyết bảo vệ vương triều mà
người cha anh hùng đã gây dựng nên. Ông tiến quân về Phú Xuân, hòng
hợp lực với Trần Quang Diệu từ phía nam thốc tới để lật lại thể cờ. Quang
Toản gặp quân Nguyễn tại Trấn Ninh. Nơi đây, Lũy Thầy, dòng sông Nhật
Lệ và tỉnh Quảng Bình ngày nay sẽ chứng kiến cảnh nữ đô đốc Bùi Thị
Xuân đánh trận cuối cùng của đời bà. Lũy Trấn Ninh được xem là cứ điểm
cực kỳ quan trọng, Nguyễn Ánh đích thân kiểm tra phòng ngự, sai Đặng
Trần Thường và Phạm Văn Nhân trấn giữ. Ngoài cửa biển, người đứng đầu
“Gia Định Ngũ hổ tướng” là Nguyễn Văn Trường được giao nhiệm vụ đưa
thuyền chiến ra cự địch. Bùi Thị Xuân lãnh đạo quân Tây Sơn của mình ào
