nhà vua đã chính thức xóa bỏ cái tên Chăm Pa trên bản đồ thế giới. Năm
1832, trong cuộc tấn công cuối cùng, toàn bộ vương quốc Chăm Pa chính
thức bị sáp nhập Việt Nam. Cũng ở phần 1, chúng ta đã biết về công cuộc
mở cõi của các chúa Nguyễn đến mũi Cà Mau, tuy nhiên chúng ta chưa
nghe về Tây Nguyên, bởi vì Tây Nguyên với các tỉnh Kon Tum, Gia Lai,
Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng chỉ được sát nhập bản đồ Việt Nam
trong khoảng thời gian sau năm 1830. Sau khi Chăm Pa bị sáp nhập hoàn
toàn vào Việt Nam thì hai nước Thủy Xá và Hỏa Xá của người Ê đê và Gia
Rai tức miền đất Tây Nguyên ngày nay mới chính thức trở thành phiên
thuộc của nhà Nguyễn. Như vậy bản đồ Việt Nam được thành hình và có
thêm cả khu vực Trấn Tây (Phnôm Pênh bây giờ).
Thời đại Minh Mạng nếu bảo đất nước ta hình chữ S thì không đúng, giai
đoạn này nước ta hình chữ B mới đúng.
Khi vua Thiệu Trị lên ngôi, vua ra lệnh cho Trương Minh Giảng rút quân
về. Câu chuyện của “Đế quốc Đại Nam” ở lãnh thổ Chân Lạp chính thức
khép lại, cho đến ngày tiếng súng của Pháp nổ trên cửa Đà Nẵng. Về vị
tướng Trương Minh Giảng vì quá uất ức sinh bệnh mà chết.
Hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, ngay từ dưới thời vua Gia Long
(bắt đầu từ năm 1815) đã bắt đầu tiến hành đo đạc hải trình nhằm giúp cho
các tàu thuyền di chuyển an toàn trên biển. Tuy nhiên đến thời vua Minh
Mạng công việc này càng được chú trọng. Việc ban thưởng và giáng tội đã
được thực hiện một cách nghiêm túc. Đại Nam nhất thống toàn đồ của triều
Minh Mạng được vẽ vào năm 1834 có ghi rõ Hoàng Sa và Trường Sa là của
Việt Nam. Bên cạnh tính pháp lý đó, lực lượng thủy quân - một lực lượng
đặc nhiệm nhận sự chỉ đạo trực tiếp từ vua Minh Mạng hằng năm theo định
kỳ đều đặn ra Hoàng Sa, Trường Sa. Nếu có dịp đến đảo Lý Sơn, chúng ta
có thể gặp các chứng tích này ở nhà tổ của dòng họ Đặng tại thôn Đồng Hộ,
xã An Hải. Thư tịch cổ viết rõ về lệnh vua Minh Mạng điều một đội quân
ra đảo Hoàng Sa, tất cả như nhắc nhở rằng, đừng quên Hoàng Sa - Trường
Sa là của Việt Nam.
