Năm 1423, Lê Lợi và quân Minh có một cuộc hưu chiến kéo dài 7 tháng,
nhưng là để hòng khối phục lực lượng và chuyển sang chiến lược mới. Bản
thân Lê Lợi cũng phải chơi một canh bạc lớn trong trận Sách Khôi vào
tháng Tư năm 1423, lần đó Lê Lợi học kế của người xưa, đặt bản thân ông
và quân Lam Sơn vào tử địa để khích động tinh thần quân sĩ.
Đại Việt sử ký toàn thư (quyển 10) kể lại trận đánh đó như sau:
“Mùa đông, tháng Mười Hai, vua tiến quân đóng ở Quan Da. Ai Lao với
quân Minh đánh vào trước mặt và sau lưng quân ta, nhiều người chết và bị
thương, vua bèn bí mật lui về Sách Khôi. Mới được 7 ngày, giặc Minh lại
đem đại binh đến vây. Vua bảo các tướng sĩ:
Giặc vậy ta bốn mặt, có muốn chạy cũng không có lối nào. Đây chính là
“tử địa” mà binh pháp đã nói, đánh nhanh thì sống, không đánh nhanh thì
chết.”
Vua nói xong chảy nước mắt. Các tướng sĩ đều xúc động, tranh nhau liều
chết quyết chiến.
Bọn Lê Lĩnh, Lê Vấn, Lê Hào, Lê Triện xông lên trước phá trận, chém
được tham tướng Minh là Phùng Quý và hơn nghìn thủ cấp giặc, bắt được
trăm con ngựa. Mã Kỳ và Trần Trí chỉ thoát được thân mình chạy về Đông
Quan, quân Ai Lao cũng bỏ trốn.”
Chiến thắng Sách Khôi là chiến thắng hùng tráng nhất của Lam Sơn
trong những ngày đầu khởi nghĩa, nhưng kết quả có được cũng chỉ là một
bàn đàm phán hòa bình 7 tháng.
Lê Lợi và khởi nghĩa Lam Sơn theo cách nào đó có nét tương đồng nhất
định với một sự kiện bên Trung Hoa giai đoạn Tam quốc. Đấy là sáu lần ra
Kỳ Sơn của Gia Cát Lượng hàng thống nhất Trung Nguyên nhưng bị Tư
Mã Ý chặn lại. Mặc dù hoàn cảnh có thể khác nhau, hình thức của cả hai
cuộc chiến này lại giống nhau, đều lấy yếu địch mạnh, lấy nhỏ đánh lớn,
nhưng tham vọng rất cao, đó là đánh thẳng một đường từ biên giới tới kinh
đô. Phía Lê Lợi là từ Lam Sơn đến Đông Đô, phía Gia Cát Lượng là từ Kỳ
