Do sự đầu tư không cân đối của mẹ và bố đối với phôi thai, vì thế mẹ khó có thể
bỏ mặc không chăm sóc con mới sinh hoặc mới nở. Sự chăm sóc của con cái có
thể ở nhiều dạng thức khác nhau, chẳng hạn như, sự tiết sữa ở động vật có vú,
bảo vệ trứng ở cá sấu châu Mĩ (Alligator), và ấp trứng ở loài trăn. Tuy nhiên,
chúng ta cũng sẽ thấy rằng có những hoàn cảnh làm cho bố không thể bỏ đi và
phải chia sẻ hoặc thậm chí thực hiện trách nhiệm chăm sóc con.
Tôi đã đề cập tới ba nhóm yếu tố có liên quan tới nhau ảnh hưởng đến “sự chọn
lựa” của một cá thể bố mẹ trong việc trở thành kẻ chăm sóc con cái, và tôi cũng
đề cập rằng mức độ đầu tư tương đối cho con chỉ là một trong số những yếu tố
như thế. Yếu tố thứ hai chính là cơ hội được dự đoán trước. Hãy hình dung chính
bạn là bố hoặc mẹ nào đó đang nghĩ đến con sắp sinh của mình và tính toán một
cách lạnh lùng những lợi ích về mặt di truyền cho bản thân giống như việc bạn
cân nhắc những gì cần làm với quỹ thời gian của mình ở thời điểm này. Con đó
mang gen của bạn, và cơ hội để nó sống sót nhằm nhân rộng gen của bạn chắc
chắn sẽ được cải thiện nếu bạn ở bên cạnh bảo vệ và nuôi dưỡng nó. Nếu bạn
chẳng biết làm gì khác với quỹ thời gian của mình nhằm nhân rộng gen của bản
thân thì việc chăm sóc cho con non và không cố lừa gạt bạn tình của mình trở
thành kẻ chăm sóc đơn độc sẽ đảm bảo tốt nhất cho lợi ích của bạn. Mặt khác,
nếu bạn có thể nghĩ ra những cách thức khác để nhân rộng gen của bản thân cho
rất nhiều con non trong chính khoảng thời gian đó thì bạn chắc chắn nên làm như
thế và bỏ rơi người bạn tình cùng với con hiện tại của bạn.
Bây giờ, chúng ta xem xét một bố và một mẹ, cả hai cùng thực hiện cách tính
toán trên ở thời điểm sau khi chúng giao phối và tạo ra một vài phôi thụ tinh. Nếu
quá trình đó là thụ tinh ngoài thì cả bố và mẹ đều không muốn làm thêm bất cứ
điều gì và cả hai về mặt lí thuyết đều được tự do tìm kiếm bạn tình khác để giao
phối và tạo ra nhiều phôi thụ tinh hơn. Đúng vậy, phôi vừa mới thụ tinh của
chúng có thể cần có sự chăm sóc, nhưng con mẹ và con bố đều có thể bỏ mặc con
con lại thực hiện việc chăm sóc đó. Nhưng nếu đó là sự thụ tinh trong, thì sau đó
con cái mang thai và buộc phải nuôi dưỡng cái thai cho đến khi sinh hoặc đẻ ra
con non. Nếu con cái là động vật có vú, nó phải thực hiện nghĩa vụ này thậm chí
còn lâu hơn nữa, trải qua thời kì nuôi con bằng sữa. Trong suốt giai đoạn đó, con
cái sẽ không thu được lợi ích nào về mặt di truyền nếu giao phối với con đực
