Lý do 13: Các chương trình làm giảm sự sáng tạo và khả năng
chấp nhận rủi ro
Khi nói đến khả năng giành được một phần thưởng, hầu hết mọi
người đều sợ rủi ro. Họ không muốn mạo hiểm đánh mất phần
thưởng đó khi thử một số cách tiếp cận thông minh mới nhưng
không hiệu quả. Các chương trình khen thưởng và công nhận
truyền thống củng cố việc này bằng sách vở chứ không phải bằng
thực nghiệm. Do đó, nhân viên sẽ làm theo những phương pháp
đã được chứng minh trong quá khứ. Những chương trình này có
thể giúp mọi người làm việc tích cực hơn, nhưng lại gây cản trở
cho sự đổi mới, sáng tạo và chấp nhận rủi ro – những điều thực sự
làm nên sự khác biệt trong tổ chức về lâu dài.
Lý do 14: Củng cố bên ngoài làm giảm động lực bên trong
Kể từ công trình nghiên cứu của nhà tâm lý học xã hội Edward
Deci cách nay gần 40 năm, các nghiên cứu sau này đã chứng
minh rằng động lực bên trong của một người đối với một nhiệm
vụ sẽ giảm xuống khi được củng cố bằng một phần thưởng vật
chất chẳng hạn như tiền thưởng. Động lực bên trong là những
hoạt động mà người ta cảm thấy hữu ích với chính mình. Với hầu
hết mọi người, những ví dụ điển hình nhất là các sở thích, ví dụ
như chơi nhạc, đọc sách, làm thơ và làm vườn. Một số người có
thể xem nhổ cỏ dại là công việc nhà nhưng những người khác lại
cảm thấy rất thích thú khi nhổ cỏ. Cũng giống như động lực bên
ngoài, động lực bên trong phụ thuộc vào từng cá nhân.
Dĩ nhiên, công việc không phải là sở thích và các nhân viên được
trả lương để làm việc. Tuy nhiên, nếu ta càng nhấn mạnh vào các
phần thưởng bên ngoài thì động lực bên trong của nhân viên sẽ
càng thấp. Các chương trình khen thưởng và công nhận thực sự
làm giảm giá trị mà nhân viên nhận thức ở công việc. Về mặt tâm
lý, nhân viên làm việc không phải vì việc đó quan trọng mà bởi vì
họ có thể được hưởng quyền lợi vật chất từ nó. Nhân viên càng
xem trọng công việc, thì họ càng xem đó là một phần thưởng cá
nhân và được thúc đẩy từ bên trong. Điều này giải thích tại sao
những người làm việc cho các tổ chức phi lợi nhuận nói chung
thường cảm thấy thỏa mãn với công việc hơn những người làm
44
