xuyên trong lịch sử và dường như có tất cả những đặc điểm cổ điển của tính
xác thực, bởi vì nó là những hiện tượng được chứng nhận bởi hàng ngàn con
người.
Năng lực tinh thần của từng con người trong đám đông không hề mâu
thuẫn với nguyên lý cơ bản này. Bởi vì những năng lực đó chẳng có ý nghĩa
gì. Trong khoảnh khắc, khi mà họ trở thành thành viên của đám đông thì
người có học cũng như người không có học đều mất đi khả năng quan sát.
Lập luận này nghe chừng có vẻ vô lý. Để chứng minh nó, người ta phải
lục lại rất nhiều những hiện tượng lịch sử và như thế không biết bao nhiêu
tập sách cho đủ.
Bởi vì tôi không muốn để độc giả phải hứng chịu cái ấn tượng về những
lập luận không được chứng minh, cho nên tôi sẽ cung cấp một số ví dụ mà
tôi may mắn tìm ra được trong vô số các tài liệu mà người ta có thể trích dẫn.
Các thí dụ về những ảo giác tập thể
Trường hợp sau đây được chọn bởi vì nó rất đặc trưng cho hiện tượng ảo
giác tập thể. Nó tác động vào một đám đông gồm nhiều thành phần khác
nhau, người có học và người không có học. Trung úy hải quân Julien Felix
đã ghi lại những gì xảy ra bên lề cuốn tường trình của ông ta về các dòng hải
lưu và điều này cũng đã được đăng lại trong “Revue Scientifique”.
Khu trục hạm “La Belle-Poule” đang tiến hành tìm kiếm tàu hộ tống “Le
Berceau” bị lạc sau một cơn bão biển lớn. Lúc đó trời quang mây tạnh. Bỗng
nhiên một thuyền viên báo động có tàu gặp nạn. Tất cả thủy thủ đoàn hướng
mắt về phía được chỉ, từ thuyền viên đến sĩ quan trên tàu ai cũng đều trông
thấy rõ ràng một xác tàu đầy ắp người gặp nạn đang được những chiếc bè
kéo đi và trên đó có những cờ hiệu cấp cứu đang vẫy vẫy. Đô đốc Desfossés
liền ra lệnh thả xuồng tiến về phía xác tàu để cứu những người bị nạn. Trên
đường tiếp cận, tất cả thủy thủ và sĩ quan trên xuồng ai cũng đều nhìn thấy
“rất nhiều người đang chuyển động hỗn loạn, nhiều bàn tay vẫy vẫy, và nghe
thấy vố số những âm thanh yếu ớt khó hiểu”. Khi tới nơi họ chẳng thấy gì
ngoài những thân cây với những cành lá trôi dạt đến từ một bờ biển gần đó.
Ảo giác đã biến mất trước một bằng chứng hiển nhiên.
Thí dụ trên cho thấy một cách rõ ràng quá trình hình thành ảo giác tập
thể, như chúng tôi đã miêu tả. Một mặt đám đông đang ở trong trạng thái chú
ý căng thẳng; mặt khác là sự kích hoạt xuất phát từ người lính gác khi anh ta
