Chương 3: Những lãnh đạo của đám đông và phương tiện thuyết phục
của họ
Chúng ta đã biết đến trạng thái tinh thần của đám đông, và chúng ta giờ
đây cũng đã biết những sức mạnh nào tác động vào họ. Bây giờ chúng ta
phải nghiên cứu việc các sức mạnh này cần phải được vận dụng như thế nào
và do ai chúng được chuyển thành hành động mang lại lợi ích.
§1. Lãnh đạo của đám đông
Chừng nào một số nhất định những sinh vật sống tụ tập lại với nhau, tất
cả sẽ như nhau, bất kể đó là một bầy thú hoặc một tập hợp những con người,
chúng đều thần phục một cách tự nguyện một thủ lĩnh, có nghĩa là một lãnh
đạo.
Trong đám đông con người, lãnh đạo giữ một vai trò nổi bật. Ý chí của
nó là hạt nhân mà quanh đó các quan điểm hình thành nên và cân bằng lẫn
nhau. Đám đông là một bầy đàn, nếu không có người chăn dắt chúng sẽ
chẳng biết làm gì.
Rất nhiều khi lãnh đạo lúc đầu cũng chỉ là kẻ bị lãnh đạo, bản thân nó bị
mê hoặc bởi cái ý tưởng mà sau này chính nó sẽ trở thành thánh tông đồ của
cái ý tưởng đó. Nó hài lòng với cái ý tưởng đó đến nỗi dường như tất cả
những ý tưởng khác đều biến mất và đối với nó bất kỳ một quan điểm trái
ngược nào cũng đều bị cho là sai lầm hoặc là sự mê tín. Thật vậy, ví dụ như
Robespierre, người bị những ý tưởng của chính mình mê hoặc đến nỗi, để
truyền bá chúng ông ta đã dùng đến cả phương tiện của tòa dị giáo.
Phần nhiều các lãnh đạo không phải là nhà tư tưởng, mà là những con
người của hành động. Họ ít có cái nhìn sắc sảo và cũng không thể khác
được, bởi vì sự sắc sảo nhìn chung sẽ dẫn đến trạng thái nghi ngờ và không
hành động. Đặc biệt người ta hay thấy họ trong số những người bẳn tính,
những người dễ bị kích động, những người nửa điên loạn, đang ở ranh giới
của sự mất trí. Cho dù cái ý tưởng được bảo vệ hoặc cái mục đích theo đuổi
nhạt nhẽo như thế nào, trong sự chống lại niềm tin của họ tất cả những gì
lôgic đều phải thất bại. Sự khinh bỉ hoặc ngược đãi chẳng mảy may tác động
đến họ hoặc chỉ càng kích thích họ nhiều hơn. Quyền lợi cá nhân, quyền lợi
