sau. Sáng suốt là ở chỗ nhìn xa, sao cho tiếng khen còn truyền mãi, chẳng
phải là luận việc trọn đạo hiếu để coi trọng cội nguồn vậy. Nay lệnh cho
công khanh ở dưới, cùng bàn bạc về thuỵ hiệu.”
Diệp bàn rằng: “Thánh đế nhún nhường hiếu thảo muốn tỏ rõ sự sùng
kính với tổ tiên, ấy là lòng thành thực chẳng phải cân nhắc làm gì. Nhưng
thân sơ có mấy lối, xa gần cũng có mấy bậc, sự kính lễ phải có kỷ cương,
thế nên tư tình phải rõ ràng, sao cho khuôn phép đã hình thành, là khuôn
mẫu cho vạn đời sau vậy. Chu vương sở dĩ truy tôn thượng tổ là Hậu Tắc,
bởi đã có công phò tá họ Đường
, tên tuổi đã được ghi vào điển cố. Đến
khi Hán thị mới lên, lấy việc truy thuỵ hiệu là nghĩa, chẳng qua là vì cha
mình mà thôi. Bên trên so với nhà Chu, thì Đại Nguỵ ta phát tích từ Cao
Hoàng ngày trước; dưới bàn đến Hán thị, thì việc truy thuỵ hiệu ấy là kính
lễ chẳng đến được tổ tiên. Thế nên cần phải đổi thay để lập ra khuôn phép,
giờ đây chính là lúc nêu tỏ đạo nghĩa vậy. Lòng trung hiếu Bệ hạ đã nêu, sự
chí thành thì không có gì là quá, lời đã nói ra sở dĩ phải cẩn trọng bởi đó là
lễ chế
vậy. Đã lấy việc truy tôn là nghĩa, nên bắt đầu từ Cao hoàng đế
vậy.” Thượng thư Vệ Trăn cùng với Diệp bàn luận, việc ấy được thi hành.
Thái thú Liêu Đông là Công Tôn Uyên cướp ngôi của chú
, chuyên
quyền tự lập, phái sứ giả đến dâng biểu trạng. Diệp thấy họ Công Tôn từ
thời Hán mạt vẫn giữ riêng một cõi, nối đời làm quan tướng, bởi đến được
chỗ đó thì đường thuỷ cách bể, đường bộ cách núi non, mà rợ Hồ ở nơi xa
xôi rất khó khống chế, vả lại họ đã giao tiếp với Quyền rất lâu ngày. Nay ví
bằng không diệt đi, sau này tất sẽ sinh hoạ. Nếu như đem hai đạo binh vượt
nơi hiểm trở, tiến hành thảo phạt, là việc rất khó làm. Chẳng bằng nhân lúc
Uyên mới tự lập, có nhiều bè đảng thù nghịch, thừa lúc họ không để ý,
mang số ít quân binh đến, bày tiệc khen thưởng và chiêu mộ quân binh làm
tay chân, như thế có thể chẳng cần khó nhọc mà định được cả. Sau này
Uyên làm phản bị giết.
Diệp ở triều đình, rất ít giao tiếp với mọi người. Có người hỏi việc ấy,
Diệp nói: “Nguỵ thất cho tôi ở ngôi thượng tân, bậc trí giả cần biết mệnh,
để kẻ tục nhân khỏi ngờ vực. Lúc nhà Hán còn tôi chỉ là kẻ hèn mọn
