cường bạo, nêu cao tín nghĩa để chiêu dụ tuấn kiệt, còn lo rằng người thiên
hạ chưa tìm đến. Nay Bị có danh tiếng là kẻ anh hùng, nhân vì khốn cùng
mới theo về mà lại muốn giết đi, thế là mang tiếng hại người hiền, tất
những kẻ trí sĩ trong thiên hạ sẽ lấy thế làm ngờ, còn ai tìm đến nữa, minh
công sẽ cùng ai yên định thiên hạ? Dứt được mối lo một người, mà tuyệt
lòng mong ngóng khắp bốn bể, cái lẽ an nguy là thế, chẳng thể không xét
kỹ được!” Thái tổ cười nói: “Khanh nói thật đúng ý ta vậy”.
Phó Tử chép: Khi trước, Lưu Bị đến hàng, Thái tổ lấy lễ thượng khách
đối đãi, cho làm Dự châu mục. Gia nói với Thái tổ rằng: “Bị có hùng tài
mà rất được lòng người. Trương Phi-Quan Vũ, đều là những kẻ có sức địch
muôn người, mà sẵn lòng chết vì Bị. Gia tôi xét thấy rằng, sau này Bị tất
không chịu ở dưới người khác, toan tính trong lòng y khó có thể lường
được vậy. Cổ nhân có câu ‘Một ngày thả địch, hậu hoạn muôn đời’. Nên
sớm lo liệu trước đi”. Bấy giờ, Thái tổ vâng mệnh Thiên tử sai khiến thiên
hạ, đang muốn chiêu dụ những kẻ anh hùng nêu cao tín nghĩa, không chịu
dùng mưu của Gia. Đến lúc Thái tổ sai Bị đi đánh Viên Thuật, Gia cùng với
Trình Dục vội đến nắm lấy cương ngựa can Thái tổ rằng: “Thả Bị, ấy là
mối hoạ lớn vậy!” Khi ấy Bị đã đi xa rồi, sau này cất binh làm phản. Thái
tổ hận rằng đã không nghe lời Gia lúc trước.
Xét những điều Nguỵ thư chép về việc ấy, cùng với những lời Phó Tử
chép ở đây thấy trái ngược nhau vậy.
Tôn Sách chiếm được đất đai ngàn dặm, thâu tóm hết cả xứ Giang Đông,
nghe tin Thái tổ cùng với Viên Thiệu đương cầm giữ nhau ở Quan Độ,
muốn qua sông vượt Giang Bắc tập kích vào Hứa Đô. Quân sỹ của Thái tổ
hay tin đều lấy làm kinh sợ. Gia suy đoán rằng: “Tôn Sách mới bình định
được Giang Đông, những kẻ bị Sách giết đều là những bậc anh hùng hào
kiệt, mà dưới trướng họ có nhiều người sẵn sàng lấy cái chết để báo thù cho
chủ. Thế mà Sách lại rất coi thường không chịu phòng bị. Dẫu dưới tay
Sách có trăm vạn quân, cũng chẳng khác gì một mình đi giữa Trung
nguyên. Ví như có kẻ thích khách mai phục đánh lén, cũng chỉ là một
người đánh một người. Thế nên tôi cho rằng, Sách tất sẽ chết bởi tay của
