Chú thích
Năm 1204, trong lần Đông chinh thứ tư, quân Thập tự từng chiếm
cứ và cướp sạch thành Constantinopolis. (Chú thích của bản tiếng Trung)
Biệt hiệu của Sultan Mehmed II, nghĩa là Kẻ Chinh Phục. (Các chú
thích không có ghi chú gì thêm đều là của người dịch và ban biên tập tiếng
Việt.)
Orbán là kỹ sư người Hungary, từng đến thành Constantinopolis chế
tạo đại pháo, nhưng triều đình Byzantium đã kiệt quệ tài chính không thể
trả nổi tiền lương cho ông ta, ông ta bèn chạy đi đầu quân cho Mehmed II,
chế tạo cho Đế quốc Ottoman một loại đại pháo cỡ lớn, dài hơn tám mét,
đường kính bảy mươi lăm xentimét, có thể bắn đạn pháo nặng nửa tấn xa
khoảng một dặm Anh, lịch sử gọi là đại pháo Orbán. Trong cuộc chiến tấn
công Constantinopolis, loại pháo này đã phát huy uy lực khủng khiếp, là
thứ vũ khí duy nhất phá hủy được tường thành kiên cố của thành phố này.
(Chú thích của bản tiếng Trung)
Dấu chấm câu trong tiếng Trung là một hình tròn:
。.
An lạc tử hay An tử, còn gọi là cái chết êm dịu, chỉ hành động chấm
dứt sự sống để làm giảm đau đớn cho người bệnh.
Cấp sao tuyệt đối được quy ước là độ sáng cố hữu của thiên thể nếu
đặt ở khoảng cách 10 parsec (32,6 năm ánh sáng hay xấp xỉ 3.10
14
km) đối
với người quan sát, không bị vật chất liên sao và bụi vũ trụ cản sáng. Chỉ
