Chúng ta may mắn vô cùng nên mới có được một vị lãnh tụ tài ba và giàu
kinh nghiệm – Đại Lãnh Tụ Stalin – dẫn dắt trong những ngày khó khăn, bi
thảm đó. (Đúng vậy, dân tộc này quả là may mắn.) Tất cả chúng ta đều có
dịp thấy rõ sự sáng suốt vô biên của người, tinh thần quang minh tuyệt vời
của người. (Đúng vậy, không nên khiêm tốn giả dối, ta phải nhận đó là sự
thực.) Tình yêu thương đồng bào của người. Lòng nhân ái của người. Khả
năng thông cảm sâu xa của người. Bản tính khiêm tốn kỳ diệu của người.
(Khiêm tốn –phải đấy, mình khiêm tốn thật.)
Tốt. Và họ nói sách này bán chạy lắm. Ấn bản thứ hai này in năm triệu
cuốn. Nhưng với một nước rộng như thế này thì con số đó vẫn còn là quá
nhỏ. Ấn bản thứ ba phải in ít nhất là mười triệu cuốn, hoặc hai mươi triệu
cuốn. Sách phải bán thẳng cho các xưởng may, trường học, nông xã.
Y cảm thấy hơi lợm giọng. Đặt quyển sách xuống, y bóc vỏ một trái cam
tươi trên mặt bàn tròn và cắn vào trái cam. Nếu y mút chất nước của trái
cam, y sẽ hết lợm giọng và miệng y sẽ dễ chịu vì chất nước chua chua ngọt
ngọt của trái cam để lại.
Y nhận thấy, nhưng y sợ không dám nhìn nhận, là sức khoẻ của y mỗi
tháng một kém đi. Y có những phút quên lãng. Y khổ sở vì chứng lợm
giọng buồn nôn. Y không đau đớn gì rõ ràng cả nhưng một sự mệt mỏi khó
chịu thường giữ y ngồi dính xuống ghế nhiều giờ đồng hồ trong một ngày.
Ngay cả việc ngủ cũng không làm cho y dễ chịu. Sau giấc ngủ, y tỉnh dậy
và vẫn bải hoải, rã rượi, bần thần như trước khi ngủ, đầu y vẫn nặng và y
không còn muốn đi lại, làm việc.
Ở miền Caucase, một người đàn ông bảy mươi tuổi vẫn còn là trẻ, vẫn còn
leo núi, cưỡi trên lưng ngựa, trên bụng đàn bà. Và xưa kia, y mạnh khoẻ
biết chừng nào. Y vẫn tin chắc là y sẽ sống đến chín mươi tuổi. Có chuyện
gì đã xảy ra? Vì sao y lại thay đổi, lại yếu đi đến thế này? Trong khoảng
những năm gần đây Stalin không còn có thể hưởng thụ cái khoái lạc lớn
nhất trong đời y nữa - cái khoái lạc đó là việc ăn uống. Nước cam tươi làm
cho lưỡi y rát, caviar dính vào kẻ răng y, và y ăn với một vẻ lãnh đạm
không thấy gì là ngon cả những món ăn nhiều ớt, nhiều tiêu của miền
Georgia. Y cũng không còn khoái uống rượu như xưa nữa – mỗi lần uống