TẦNG ĐẦU ĐỊA NGỤC - Trang 146

cả tin và đôi khi khờ khạo. Và đạo diễn Visnhevsky đã làm đúng khi để cho
y nói trong phim: “Bất cứ người công nhân nào cũng có quyền nói lên ý
kiến của mình. Có ngày chúng ta sẽ ghi điều ấy vào hiến pháp”. Việc đó có
ý nghĩa gì? Ý nghĩa của việc đó là trong khi ở Yudenich để chỉ huy cuộc
bảo vệ Petrograd, Stalin đã nghĩ đến việc soạn thảo một hiến pháp dân chủ
trong tương lai. Thời đó tình trạng xã hội được gọi là “vô sản chuyên chế”
– nhưng đâu có quan hệ gì, chỉ biết là chế độ đó đúng, chế độ đó mạnh.
Và trong cuốn phim Trận chiến Stalingrad của Virta, đoạn phim ban đêm
Stalin tâm sự với một người bạn là đoạn phim tốt, thành công. Thực ra,
suốt đời Stalin, y chưa từng bao giờ có một người bạn nào lý tưởng như
vậy cả, bởi vì loài người xảo trá và không bao giờ thành thực, nhưng khi
ngồi coi đoạn phim cảm động đó chiếu trên màn ảnh, Stalin vẫn cảm thấy
nghẹn ngào trong cổ họng và nước mắt ứa ra trên mi – (tâm hồn y còn là
tâm hồn nghệ sĩ nữa) – và y thèm khát được có một người bạn thẳng thắn,
không ích kỷ, một người bạn mà y có thể nói hết tất cả những gì y nghĩ
ngợi trong những đêm dài.
Nhưng dù không có cũng không sao. Quần chúng bình dân yêu mến Lãnh
tụ, hiểu y và yêu y, vậy là đủ rồi – và đó là tình trạng có thật. Y nhìn thấy
sự yêu mến và thông cảm ấy hiển hiện trên những trang báo, trên phim ảnh,
qua những tặng phẩm sinh nhật. Ngày sinh nhật của y đã trở thành một
ngày quốc khánh, và đó là một điều làm cho y ấm lòng. Không biết bao
nhiêu là điện văn chúc thọ được gửi đến. Từ những viện, những cơ sở,
những tổ chức, những xưởng máy và những tư nhân. Nhật báo Pravda đã
xin phép được đăng tải mỗi ngày hai cột báo những điện văn này. Họ có thể
đăng hết năm này qua năm khác mà vẫn không bao giờ hết được điện văn.
Được lắm, đó cũng là một ý kiến hay.
Và những tặng phẩm chất đầy mười gian phòng trong Viện Bảo tồn Cách
mạng. Để khỏi ngăn cản những công dân Mạc Tư Khoa đến đó chiêm
ngưỡng những tặng phẩm ban ngày, Stalin đã tới đó coi vào ban đêm. Đó là
tác phẩm, chế tạo phẩm của cả ngàn tay thợ khéo, đó là những tặng phẩm
đẹp nhất thế giới, những tặng phẩm hằng hà sa số được đặt, bày, treo, dựng
trước mắt y. Nhưng ở đó y cũng cảm thấy lãnh đạm, chán chường. Những