văn phòng của vị chúa tể trước khi bước vào đó với cảm nghĩ đen tối là
không biết y có còn được ngẩng đầu cao để đi ra khỏi đây hay không.
Stalin làm cho người ta khiếp sợ bởi vì một lỗi lầm nhỏ trước mặt y có thể
là lỗi lầm của cả một đời, lỗi lầm đó dù nhỏ cũng có thể làm nổ ra một trận
lôi đình với hậu quả ghê gớm không ai có thể lường trước được. Stalin làm
người ta khiếp sợ bởi vì y không bao giờ chấp nhận những lời xin lỗi. Y
cũng không bao giờ mở miệng kết tội, ánh mắt cọp vàng của y chỉ sáng rực
lên và đôi mắt y chỉ khép nhỏ hơn đôi chút – và như vậy là trong óc y, sự
kết tội đã thành hình, những trừng phạt đã được quyết định, nhưng người bị
kết án vẫn không hay biết gì hết. Nạn nhân ra về để rồi nửa đêm bị nhân
viên mật vụ đến bắt đi, bị bắn chết vào lúc mờ sáng ở một nơi nào đó.
Sự im lặng và cái nheo mắt của vị chúa tể biểu lộ tình trạng đáng sợ nhất.
Nếu Stalin nổi giận quát mắng, nếu người ta bị y nhổ vào mặt, giẫm lên
chân, chửi rủa thô tục, người ta vẫn còn hy vọng được sống, vì cơn giận đó
sẽ tiêu tan. Abakumov sẽ mừng rỡ nếu được Stalin chửi rủa, vì chửi y như
thế tức là Stalin vẫn còn hy vọng rằng y có thể sửa đổi và vẫn để cho y giữ
trách vụ y đang giữ.
Trong những giây phút kinh hoàng trước mặt Stalin, đôi khi Abakumov
cũng hiểu rằng y đã trèo quá cao. Nếu y ở dưới hàng thấp hơn, y sẽ ít bị
nguy hiểm hơn. Stalin thường tỏ ra dễ tính, vui vẻ với những người ở xa y,
những người cả đời chỉ được gặp y một lần, nhưng khi người ta đã được
gần Stalin rồi, người ta không còn có thể tự rút lui được nữa.
Người ta chỉ còn có thể chết. Cái chết của chính mình. Hoặc…
Trước mặt Stalin, Abakumov luôn luôn run rẩy vì sợ vị chúa tể sẽ khám
phá ra được một tội lỗi gì đó ở y.
Trong vài ngày qua, Abakumov đã ăn không ngon, ngủ không yên vì cuộc
hội kiến này. Y lo sợ cái tội mà y đã phạm ở nước Đức trước đây có thể đến
tai vị chúa tể.
Y từng làm giàu ở Đức quốc. Ở đoạn cuối cuộc đại chiến thế giới thứ hai,
Abakumov giữ chức Tổng Giám đốc cơ quan SMERSH kiêm Sở Phản gián
Mặt trận, phạm vi quyền lực của y bao trùm toàn thể quân đội. Khi ấy có
một thời gian các binh sĩ Nga hành quân trên đất Đức được tha hồ cướp