giàu và gửi tài sản ở ngoại quốc, nhưng chưa thấy cần trừng phạt y. Stalin
không bất mãn vì chuyện Abakumov làm giàu cho cá nhân y, trái lại là
khác, nhà độc tài thích dùng những tên tham lam như thế. Bọn tham lam
bao giờ cũng dễ sai khiến hơn, dễ trừng phạt hơn nữa. Những kẻ không
tham, không cần gì cả luôn luôn là bọn khó trị. Stalin đã chán ngấy những
kẻ cam phận chịu nghèo. Lý tưởng của những kẻ chịu nghèo này là một cái
gì Stalin không bao giờ hiểu.
Tuy vậy Stalin cũng vẫn không thể tin được Abakumov. Đa nghi là bản tính
của Iosif Djugashvili. Không tin ai hết là phương châm xử thế của Stalin.
Người không tin cả bà mẹ đẻ ra người. Người không tin ở vị Chúa Trời mà
người từng cúi đầu dưới chân trong suốt mười một năm trời khi người còn
trẻ. Sau đó, người không tin những đồng chí cùng đảng với người, nhất là
những kẻ giỏi nói, nói hay. Người không tin ở bọn nông dân trừ trường hợp
họ bị cưỡng bách lao động và năng suất của họ được kiểm soát chặt chẽ.
Người không tin bọn công nhân trừ khi năng suất của họ có tiêu chuẩn và
thời hạn nhất định phát đạt được. Người không tin bọn trí thức: Bọn này
luôn luôn chống đối và phá hoại. Người không tin bọn tướng lãnh và binh
sĩ: Bọn này chỉ chịu chiến đấu vì sợ những tiểu đoàn trừng giới và những
giàn súng máy bắn bở ở hậu tuyến. Người không tin những người thân. Cả
vợ người, những tình nhân của người, cũng không được người tin. Người
không tin con cháu. Và luôn luôn những sự kiện xảy ra cho người thấy rằng
người không tin như vậy là đúng.
Trong suốt cuộc đời đa nghi ấy, Stalin chỉ tin có một người, một người mà
thôi, một người có thể là bạn tri kỷ cũng có thể là kẻ thù bất đội trời chung.
Một mình trong số những kẻ tử thù của Stalin, trước sự nhìn xem đầy hồi
hộp, kích động của toàn thế giới, người ấy đã quay mặt lại với Stalin, đã
long trọng mời Stalin làm bạn.
Và Stalin đã tin người đó.
Người đó là Adolf Hitler.
Stalin đã ngồi yên nhìn ngắm một cách thích thú khi quân đội của Hitler
chiếm Ba Lan, Pháp quốc, Bỉ quốc, khi những đoàn phi cơ của Hitler bay
đen kịt trên nền trời Anh quốc, Molotov sợ hãi bay về từ Bá Linh. Những sĩ