dữ, hoặc líu ríu cầm lấy bút ký lên những bản tố cáo những người thân của
họ. Những người ấy không có bút chì hay bút mực, họ chỉ được cầm bút
những khi họ phải ký hoặc trong vài trường hợp họ phải viết, nhưng họ vẫn
để lại được trên mặt bàn này những vết tích của họ.
Gerasimovich nhìn vào mặt vợ.
Ý nghĩ đầu tiên của anh là vợ anh đã trở thành quá xấu xí. Hai mắt nàng
nhỏ lại. Có nhiều vết nhăn ở hai đuôi mắt và quanh miệng nàng. Làn da
mặt nàng nhão, chảy xuống và Natasha như người lâu rồi không còn biết
trang điểm là gì. Chiếc áo ngoài của nàng ra đời từ trước thời chiến tranh
và cần được lộn mặt trong ra ngoài từ lâu. Những sợi lông thú trên cổ áo
xác xơ và dính bết vào nhau, chiếc khăn choàng trên tóc nàng phải già đến
cả mấy chục năm. Gerasimovich nhìn chiếc khăn choàng cũ kỹ ấy và anh lờ
mờ nhớ rằng dường như anh đã mua cho vợ chiếc khăn choàng này bằng
một phiếu trưng thu và vợ anh từng đội nó trong thời gian thành phố
Leningrad bị quân Đức bao vây những khi nàng đi ra sông Neva lấy nước.
Gerasimovich cố ngăn chặn ý nghĩ chính nổi lên từ trong tận cùng sâu thẳm
của tâm hồn anh. Đó là ý nghĩ vợ anh trước kia trông hấp dẫn và gợi tình
đến chừng nào. Trước mặt anh bây giờ là một người đàn bà, người đàn bà
duy nhất trên đời này là một phân nửa của anh. Trước mặt anh bây giờ là
người đàn bà chia sẻ những ký ức của anh. Những người thiếu nữ tươi trẻ
nhưng hoàn toàn xa lạ với anh, những người có những kỷ niệm riêng,
những ghi nhớ riêng, làm sao có thể có giá trị với anh bằng người đàn bà
này?
Natasha chỉ mới bắt đầu bước vào tuổi mười tám khi họ gặp nhau lần đầu
tiên trong một căn nhà ở Srednaya Podyacheskaya, gần cầu Livniny. Ngày
đó là đầu năm 1930. Chỉ còn sáu ngày nữa là đúng hai mươi năm.
Năm Natasha mười chín tuổi, anh bị bắt lần đầu vì tội phá hoại.
Gerasimovich bắt đầu làm việc như là một kỹ sư trong một giai đoạn mà
danh từ "kỹ sư" được coi là đồng nghĩa với danh từ "kẻ thù". Và trong giai
đoạn ấy người ta sẵn sàng nghi cho những kỹ sư làm công tác phá hoại.
Ngày đó Gerasimovich vừa mới tốt nghiệp, anh mang kiếng trắng vì mắt
kém và cặp kiếng trắng này làm cho anh giống hệt với hình vẽ những tên trí