Aleksandr I. Solzhenitsyn
Tầng đầu địa ngục
Dịch giả: Hải Triều
- 5 -
Một cuộc sống êm đềm
Gleb Nerzhin cùng tuổi với Valentine Pryanchikov nhưng trông anh có vẻ
già hơn nhiều. Mái tóc hung hung đỏ của anh không thưa và cũng chưa bạc,
song trên khuôn mặt mệt mỏi của anh đã có nhiều vết nhăn đậm, những vết
nhăn xúm xít ở hai đuôi mắt anh, ở hai bên mép anh và trên trán anh có
nhiều đường nhăn dài. Nước da anh như phai màu vì cuộc sống thiếu ánh
nắng và gió. Nhưng thực ra chính là vì vẻ hà tiện cử chỉ làm cho anh có vẻ
già – tiết kiệm cử chỉ là một thái độ mà thiên nhiên đã dạy cho những người
sống lâu năm trong tù để có thể có đủ sức chống chọi lại với chế độ tàn
nhẫn của những trại tập trung. Thực ra, sống trong nhà tù đặc biệt này, tù
nhân được tương đối tự do, được ăn thịt và năng lực không bị tiêu mất vì
những công việc lao động chân tay nặng nhọc. Nerzhin không cần phải tiết
kiệm cử chỉ nhưng anh biết rõ hơn ai hết tình trạng bấp bênh đầy bất ngờ
của bạn tù của anh ở đây nên anh vẫn tiết kiệm để đề phòng, anh muốn thái
độ đó trở thành một thói quen thường trực của anh.
Từng chồng sách vở và hồ sơ dựng lên trên mặt bàn của anh, ngay cả phần
mặt bàn dành để làm việc cũng bị hồ sơ xâm lấn, lẫn vào đó là những bản
đánh máy, những tập san Nga và ngoại quốc – tất cả đều mở. Bất cứ ai cũng
có thể nhìn thấy trên cảnh hỗn độn, vô trật tự của mặ bà này dấu vết để lại
của cơn bão lốc tư tưởng khoa học.
Nhưng thực ra, cảnh đó chỉ là một bộ mặt che đậy. Nerzhin dàn cảnh đó
mỗi ngày đề phòng những viên chức có quyền kiểm soát trong nhà tù này
bất ngờ đến bàn anh xem anh đang làm gì.
Ngay lúc này, anh không để mắt tới những gì được bày trên bàn anh. Anh
đã kéo tấm màn che cửa sổ hở ra và anh nhìn qua đó ra vùng tối đen bên
ngoài. Xa kia trong nền trời đêm âm u, ánh sáng của Mạc Tư Khoa lấp
lánh, thành phố bị che khuất vì một ngọn đồi, sáng như một cột ánh sáng
