TẦNG ĐẦU ĐỊA NGỤC - Trang 393

Harrison E. Salisbury là người hiểu biết tận tường về đời sống ở Nga Xô
Viết, ông đã từng sống nhiều năm trên đất Nga và chính ông tiên đoán từ
năm 1956 rằng Nga Xô và Trung Cộng thế nào cũng đi đến tranh chấp, trở
thành tử thù và vì việc này, cả Nga Xô lẫn Trung Cộng đều bắt buộc phải
hòa hoãn với Hoa Kỳ.
Đọc Tầng đầu địa ngục, ta thấy tình trạng xảy ra đúng như Harrison E.
Salisbury nhận xét: những tù nhân như Gleb Nerzhin, Pryanchikov,
Khorobrov, những người tù vì không chịu khuất phục nên bị bọn mật vụ
đẩy ra khỏi Sharashka vẫn là những con người còn nguyên vẹn những đức
tính của con người, tình yêu thương và họ vẫn có thể ngẩng đầu cao nhìn
trời. Chúng ta chỉ có thể kính phục họ chứ không thể khinh họ. Trong lúc
bọn cai ngục như Abakumov, Yakanov chỉ là những tên hèn nhát, quỵ lụy,
nịnh bợ, chúng còn chết sớm và chết nhục nhã hơn ai hết.
Aleksandr I. Solzhenitsyn bị tù dưới thời Tổng trưởng Abakumov, ông ra
khỏi tù và trở thành nhà văn lớn trong khi Abakumov bị thất sủng và bị bắt
nhốt, bị giết như một con quái vật. Theo tôi, những chương tả cuộc gặp gỡ
ban đêm giữa hai tù nhân Pryanchikov và Bobyer với Tổng trưởng
Abakumov, những chương viết về Stalin trong Tầng đầu địa ngục là những
chương hay nhất, những chương tả cảnh Innokenty Volodin bị bắt vào
khám đường Lubyanka là những chương rùng rợn nhất.
Và lời tù nhân Bobyer nói với Tổng trưởng An ninh Abakumov là một bài
học giá trị cho những kẻ cầm quyền ở cõi đời này:
"Công dân Tổng trưởng… Ông có thể quát tháo dọa nạt bọn tướng tá dưới
quyền ông. Họ có quá nhiều thứ ở đời nên họ sợ ông vì họ sợ mất những
cái đó.
Còn tôi, tôi không có gì cả, tôi không còn gì cả. Ông không thể hại vợ con
tôi, vì một trái bom đã hại vợ con tôi từ lâu rồi. Cha mẹ tôi đều đã chết.
Những gì tôi có trên thế gian này chỉ là cái khăn tay này, bộ quần áo mất
nút tôi đang bận đây. Tất cả đều là của chính phủ phát. Ông đã lấy mất tự
do của tôi từ lâu rồi, và ông không có khả năng trả lại tự do cho tôi bởi vì
chính ông, ông cũng không có tự do. Năm nay tôi đã bốn mươi hai tuổi và
ông bắt tôi tù hai mươi nhăm năm. Tôi đã sống ở trại khổ sai, bị còng tay,