TẦNG ĐẦU ĐỊA NGỤC - Trang 62

ngấu ăn nghiến, ăn mà không biết là đang ăn, không cảm thấy mùi vị, một
miếng bít tết lớn với tô súp ấy?”
Rubin không thể ngồi im để nghe người khác nói lâu được. Trong bất cứ
cuộc nói chuyện nào, anh cũng là người hướng dẫn, đưa ra những đề tài
mới, những nhận xét chưa được phát biểu. Giờ đây anh cũng nóng nảy tìm
cách cắt ngang nhưng Nerzhin nắm lấy ngực áo anh và lắc mạnh bắt anh
phải nghe:
“Vì vậy, nhờ sống ở trong tù, nhờ những đồng chí khốn nạn của chúng ta,
chúng ta được biết thế nào là no đủ. No đủ không được quyết định trên sự
kiện ăn nhiều chừng nào mà là ở trên việc ta ăn như thế nào. Hạnh phúc
cũng thế. Lev, hạnh phúc không căn cứ trên việc chúng ta được hưởng
những gì ở cuộc đời, mà là nằm ở thái độ của chúng ta đối với việc hưởng
thụ những tiện nghi đó. Kinh của Đạo lão có câu: “Kẻ nào biết đủ bao giờ
cũng hài lòng” [1] .
Rubin nở nụ cười mỉa mai:
“Anh trở thành chuyên viên chiết trung rồi đó. Anh nhổ những sợi lông
bóng bẩy ở khắp nơi.”
Nerzhin lắc đầu. Tóc anh xõa xuống trán. Anh đang say sưa nói. Trong lúc
này, trông anh giống một thiếu niên mười tám tuổi.
“Đừng lộn xộn trật tự, Lev. Tôi không phải là kẻ chuyên đi thu nhặt những
tư tưởng rải rác ở khắp nơi để đúc kết lại thành của riêng tôi đâu. Tôi đi đến
những kết luận không căn cứ trên những quyển sách triết học tôi đã đọc mà
là căn cứ trên những chuyện về những người sống thực mà tôi gặp trong
những nhà tù. Trong thế giới triết học, tất cả mọi địa hạt đều đã có người
khai thác, khám phá. Tuy vậy, tôi vẫn có những phát kiến mới của riêng tôi.
Đừng ngắt lời, nghe tôi nói đã. Tôi sắp cho anh một tỉ dụ. Nếu trong một
nhà tù – như nhà tù đặc biệt này chẳng hạn – có một sự lạ xảy ra như là một
ngày chủ nhật tự do, một ngày chủ nhật không phải làm việc. Trong ngày
đó tâm hồn chúng ta sẽ không bị đông đặc như đá. Và dù rằng đời sống bên
ngoài của tôi không có gì thay đổi nhiều, nghĩa là tôi vẫn bị quản thúc như
mọi ngày, gông cùm ngục tù cũng nới lỏng được đôi chút trên cổ tôi, tôi có
thể nói chuyện được thỏa thích với một người bạn nào đó, đọc một trang