TẦNG ĐẦU ĐỊA NGỤC - Trang 63

sách lương thiện, và tôi có thể thả hồn tôi trên làn sóng tư tưởng. Tôi đã
không được sống thực sự là sống trong nhiều năm nhưng tôi đã quên mất
tình trạng đó. Tôi ngằm ngửa trên giường, mắt nhìn lên trần. Trần phòng rất
gần tôi, nó trơ trụi, nó long lở – và tôi run rẩy vì cuộc sống bên trong tôi.
Tôi sẽ ngủ đi trong sung sướng, hoan lạc. Dám chắc không một ông Quốc
trưởng, một Tổng trưởng nào có thể ngủ ngon và hài lòng như tôi trong
ngày chủ nhật ấy của tôi.”
Rubin lại cười. Nụ cười này không mỉa mai, chế nhạo nữa. Đó là nụ cười
bao dung trong đó có ý chấp nhận của một người đàn ông đối với người
bạn ít tuổi hơn mình:
“Kinh Vệ đà nói gì về vấn đề này?” [2]
Rubin hỏi, môi anh trề ra như người đang vui.
“Tôi không biết gì về kinh Vệ đà” – Nerzhin trả lời bằng một giọng quả
quyết – “Nhưng tôi biết có một triết thuyết Ấn Độ nói rằng: “Với những ai
hiểu biết, hạnh phúc của nhân loại là đau khổ”.
Rubin nói trong bộ râu:
“Tôi chắc anh đã sắp sẵn tất cả những câu anh vừa nói. Phải anh nghe được
câu đó từ Sologdin không?”
“Có thể. Không tưởng? Duy tâm? Đúng? Sai? Anh còn đợi gì nữa mà
không dán nhãn hiệu? Anh râu dê. Nghe cho kỹ này – hạnh phúc vì chiến
thắng, hạnh phúc vì ước ao mà được, địa phương vì thành công và vì no đủ
– tất cả đều là khổ não. Đó là sự tiêu diệt của linh hồn, một thứ đau khổ
tinh thần không bao giờ ngừng. Đó không phải là những triết gia Ấn Độ cổ
xưa đã nghĩ ra điều ấy, đó là do tôi, do chính tôi, Gleb Nerzhin, một tù nhân
chịu gông cùm trong năm thứ năm, người mà tinh thần đã vượt lên đến tình
trạng thấy rằng những cái gì xấu đã bắt đầu trở thành tốt. Và tôi nắm vững
quan niệm là người đời không biết rõ họ muốn thích cái gì, không biết họ
mong ước gì. Họ tiêu pha đời sống của họ trong việc tranh chiếm một số
những của cải vô giá trị và họ chết mà hoàn toàn không hay biết gì về đời
sống tinh thần phong phú của họ. Khi Lev Tolstoy mơ đến chuyện được ở
tù, đó là lúc ông lý luận như một người thực sự hiểu biết và tinh thần ông
đang mạnh mẽ vô kể.”