hại chúa công, liền dẫn mọi người mò mẫm đi xuống dưới đồi.
Đợi tiếng móng ngựa lộp cộp đã xa rồi, Tào Tháo mới lại cất lời:
— Ta cho rằng ông có điều gì muốn nói, hóa ra lại là câu hại
người vô cùng ấy. Khi xưa, Viên Thuật nhân câu này mà tiếm vị, phải
rơi vào kết cục thế nào, Công Nhân ông đâu phải không biết.
— Đó là vì Viên Công Lộ đã giải không đúng. Đúng là chữ “đồ”
trong “đương đồ” có thể đồng nghĩa với chữ “đồ” trong “lộ đồ”, nhưng
hoàn toàn không phải trong tên tự của ông ta có chữ “lộ” là ứng với
thiên mệnh. Câu ấy, thực ra có một thâm ý khác.
Tào Tháo vừa thấy hiếu kỳ, vừa có một cảm giác mắc tội. Bàn
luận về chủ đề này rõ ràng là phản nghịch, vì không tiện cất lời hỏi, liền
cười nhạo nói:
— Học thuyết sấm vĩ
lão phu xưa nay không tin, không để
tâm như Viên Thiệu. - Năm xưa trong trận Quan Độ, quân Tào cướp
được đại doanh của quân Hà Bắc, trong quân trướng của Viên Thiệu có
thu được lượng lớn sách vở về sấm vĩ.
— Tin hay không tin vốn chẳng có gì khác nhau. Có người cho dù
hiểu rõ nhưng không phải là thiên mệnh quy về thì có ý nghĩa gì? Thực
ra học thuật sấm vĩ vốn xuất phát từ Hà đồ, Lạc thư. Trong Kinh Dịch
có nói: “Hà xuất đồ, Lạc xuất thư, thánh nhanh tắc chi.”
Khi xưa
Phục Hy ngẫu nhiên thấy long mã đội mai, có vằn đỏ chữ xanh, mai tựa
mai rùa, rộng tới chín thước, phía trên có vẽ phương vị các ngôi sao
củng số vận hưng vong của đế vương. Khổng Tử tuy nghiên cứu kỹ
lưỡng về những bí ẩn trong đó, nhưng không dám sửa phép của tiên
vương, vì vậy mới ngầm ghi vào vĩ thư, cất giấu để truyền cho bậc đế
vương đời sau. Học thuyết sấm vĩ tương hợp với Kinh Dịch, lại theo lý
luận về ngũ hành trong thiên Hồng Phạm, có thể thấy là cũng không
hoàn toàn phi lý.
Tào Tháo thấy Đổng Chiêu cố gắng biện giải, cười nhạt nói:
— Học thuật của cổ nhân cao thâm khó lường, nhưng sấm vĩ của
người nay lại là khiên cưỡng phụ họa giải ý lời văn sai lệch đi. Sao có
