119
Hội thảo Khoa học Quốc tế
...
tôi sẽ trình bầy ngay sau đây khi nói đến nền văn hóa kích thích sự sáng tạo và động lực chính cho
khởi nghiệp.
Phần thứ ba là tinh túy và là bản sắc của nền văn hóa đó mà chúng ta không thấy được. Đó là những
quan niệm bao gồm nhân sinh quan và vũ trụ quan. Phần này nằm trong tiềm thức, vô hình coi như
đương nhiên không thể lý giải được. Đó là cách người ta suy nghĩ hay quan niệm về mọi vấn đề.
Văn hóa Việt Nam chịu ảnh hưởng của Nho giáo rất sâu đậm. Văn hóa Việt Nam có rất nhiều
mặt tích cực, đáng cho các nước phương Tây học hỏi như nhân, lễ, nghĩa, trí, tín vân…vân…Nhưng
ở đây, chúng tôi chỉ bàn một vài khía cạnh ảnh hưởng của Nho giáo, đó là Tam cương (ba giềng mối
, tức là ba trật tự của xã hội) của chế độ phong kiến hồi xưa , đó là quân thần cương, phụ tử cương,
phu phụ cương. Đây là ba quan hệ chủ chốt: quân-thần, phu-tử, phu-phụ, Có nghĩa là các quan hệ
vua-tôi, cha-con, vợ-chồng Theo đó người trên (vua, cha, chồng) phải thương yêu, chăm sóc và
bao dung người dưới (bề tôi, con, vợ), và bề dưới phải kính nhường, thương yêu, phục tùng và biết
ơn người trên. Quan niệm phục tùng mệnh lệnh quá đáng nêu trên dần dần mất đi theo năm tháng,
nhưng vẫn tạo ra sức ỳ lớn. Chính vì vậy, người dân ít có cơ hội phát huy sáng kiến và sáng tạo.
Hình 2: Mô hình ba mức độ văn hoá của Schein
Nguồn: Edgar H. Schein (1985). Organizational Culture and Leadership, Jossey-Bass, San
Francisco, tr. 9.
1
Geert Hofstede năm 1990 đã nghiên cứu100.000 công nhân tại 40 quốc gia trên thế giới và ông
1 Adapted from E. H. Schein (1981), “Does Japanese Management Style Have a Message for American Manag-
ers?” Sloan Management Review , tr. 20.
