TÊN CỦA ĐÓA HỒNG - Trang 34

như vậy ở bất kỳ nơi nào ta tìm thấy nó. Nhưng dấu chân ở địa điểm đó,
thời điểm đó, cho ta biết tối thiểu đã có một trong tổng số ngựa tình nghi đã
đi ngang qua con đường này. Như thế ta rơi vào tình trạng phân vân lưỡng
lự giữa khái niệm "ngựa" chung chung và nhận thức vê một con ngựa riêng
lẻ. Và dầu ở tình huống nào đi nữa, các dấu vết đặc thù đó đã cho ta sự hiểu
biết về một con ngựa tiêu biểu chung. Ta có thể nói rằng, lúc đó ta bị giằng
co giữa hai phía, nửa hoang mang trước các dấu vết khác thường, nửa phân
vân mơ hồ trước một khái niệm chung chung mang hình dạng mờ mờ nhạt
nhạt. Nếu con từ đằng xa trông thấy một vật gì đó và chưa biết nó là gì cả,
con sẽ sẵn sàng mô tả nó như một hình khối nào đó. Khi con đến gần hơn,
con sẽ miêu tả đó là một thú vật, mặc dù chưa biết nó là ngựa hay lừa. Và
cuối cùng, khi nó đến gần hơn nữa, con sẽ có thể bảo rằng đó là một con
ngựa, dù vẫn chưa biết nó tên Brunellus hay Niger. Và chỉ khi đến gần một
khoảng cách thích hợp, con mới thấy rằng nó là con ngựa Brunellus. Khi
đó, nhận thức về vật đơn lẻ sẽ là nhận thức hoàn thiện. Do đó, một giờ
trước đây, ta có thể nghĩ đến mọi giống ngựa, ấy không phải vì trí tuệ bao
quát của ta, mà vì giả thuyết còn quá ít ỏi. Và trí tuệ hiếu kỳ của ta chỉ được
thỏa mãn khi trông thấy chú ngựa các tu sĩ cầm cương dắt đi. Chỉ khi ấy ta
mới thực sự biết rằng sự suy diễn của ta trước đây đã đưa ta tiếp cận sự
thật.
Trong những lần trước, tôi vô cùng hoài nghi khi nghe thầy bàn đến các tư
tưởng chung chung, nhưng tôi rất khâm phục khi thầy nói đến các sự vật cụ
thể; về sau, tôi cũng cho rằng ông có khuynh hướng này vì ông là tu sĩ của
cả dòng Briton lẫn Francisco. Tuy nhiên, ngày hôm đó, ông chẳng có sức
đâu để đối đầu với các cuộc tranh cãi mang tính thần học, do đó tôi bèn
trùm chăn, cuộn mình vào trong hốc và ngủ thiếp đi.
Bất kỳ ai bước vào cũng có thể nhầm tôi với một đống gì đó. Và hẳn Tu
viện trưởng cũng tưởng như vậy khi người viếng thầy William khoảng ba
giờ sau khi chúng tôi đến. Thế nên tôi có thể lắng nghe cuộc nói chuyện
giữa hai người mà chẳng bị ai để ý cả.
............................
Thế rồi, Cha bề trên đến, Cha xin lỗi đã làm phiền và nhắc lại lời chào