trên bàn giấy, những thứ sẵn sàng đón nhận tàn lửa. Tôi nghe những người
ghi chép đau khổ kêu lên, họ bứt tóc bứt tai, còn toan đánh liều leo lên để
cứu những bản da thân yêu. Vô ích! Nhà bếp và nhà ăn bây giờ đông nghẹt
những kẻ mất hồn, họ chạy lung tung tứ tán, người này cản trở người kia,
họ va vào nhau, té nhào, kẻ xách chậu thì làm đổ nước quí, la dẫn vào nhà
bếp đánh hơi thấy lửa bèn nhảy dựng lên, lao ra cửa, đá văng người ta, và
cả những người chăn dắt hoảng hốt của chúng nữa. Dẫu sao rõ ràng là đám
ô hợp những tên nông nô và những người tuy thông thái ngoan đạo nhưng
vụng về, không người điều khiển này đang ngăn cản mọi sự tiếp tay còn lại.
*
* *
Toàn thư viện lâm vào cơn dầu sôi lửa bỏng, nhưng đó mới là phần đầu của
thảm kịch. Từ mái nhà và cửa sổ Đại dinh, đám tàn lửa đắc thắng được gió
nuôi dưỡng đang từ muôn phía lao xuống mái giáo đường. Ai cũng biết các
giáo đường đẹp nhất đều rất kỵ hỏa. Nhà của Chúa trông đẹp và kiên cố
như chính đất thánh Jerusalem là nhờ mặt tiền bằng đá phô ra ngoài, còn
trần và tường đều dựa theo một cấu trúc bằng gỗ nhẹ và đẹp, và nếu nhà
thờ bằng đá với những cột vươn cao thẳng chắc như cây sồi gợi ta nghĩ đến
những khu rừng đáng kính nhất, thì gần giáp vòm mái, các cột này thường
độn ruột trong bằng gỗ sồi – nhiều đồ đạc trang trí nội thất trong nhà thờ
cũng bằng gỗ: bàn thờ, khu hát kinh, ván sơn lát tường, bàn ghế, bục, chân
đèn. Trong nhà thờ của Tu viện trưởng, nơi có cánh cửa đã quyến rũ tôi
hôm đầu tiên, cũng vậy. Giáo đường phút chốc bén lửa ngay. Các tu sĩ và
tất cả mọi người bây giờ đều hiểu sự sinh tồn của tu viện đang lâm nguy,
nên hết thảy bèn thục mạng chạy tới, để chống đỡ một hiểm họa mới, cảnh
càng hỗn loạn hơn nữa.
Đương nhiên, dễ lọt vào và bảo vệ giáo đường hơn thư viện. Thư viện đã
tận số vì chính sự bất khả xâm phạm của nó, vì cái huyền thoại bao giữ nó
và vì nó ít cửa vào quá. Giáo đường, nơi mở rộng cánh cửa nhân từ đón
