bên cạnh người viết, có một bục đặt bản sách chép tay sắp được sao lại,
trang sách được phủ bằng một tờ giấy có đục một khe nhỏ đóng khung
dòng chữ đang được sao chép lúc đó. Vài người có mực vàng và mực đủ
màu sắc. Các tu sĩ khác đang đọc sách, họ ghi các chú thích của mình vào
sổ tay hay các bản gỗ.
Tuy nhiên, tôi không có thì giờ quan sát công việc của họ, vì quản thư viện
đã bước đến. Chúng tôi biết ông ta là Malachi. Gương mặt ông ta biểu lộ
một vẻ chào đón, nhưng tôi bất giác rùng mình khi nhận thấy một gương
mặt kỳ quái như thế. Ông cao và cực kì gầy, tay chân to lớn vụng về. Khi
ông sải bước tới, mình khoác chiếc áo đen của dòng tu, vóc dáng ông có
một vẻ gì đó rất đáng sợ. Đầu ông vẫn đội mũ, vì vừa mới từ ngoài vào, che
tối gương mặt xanh xao của ông, tạo cho đôi mắt to rộng buồn bã một vẻ
đau khổ chịu đựng. Trên khuôn mặt ông có những đường nét, dường như
trước đây chất chứa nhiều nỗi đam mê nay ý chí đã thuần hóa, nhưng lại
khiến chúng trở nên băng giá, hay không còn sinh động nữa. Vẻ u buồn và
khắc khổ bao trùm gương mặt ông và đôi mắt thật sắc bén đến nỗi chỉ cần
liếc nhìn là có thể đâm suốt tim gan người đối diện và đọc được cả những
suy nghĩ thầm kín. Vì thế, thật là khó chịu khi nhìn vào ánh mắt soi mói đó,
và chẳng ai muốn nhìn vào mắt ông ta lần thứ hai.
Quản thư viện giới thiệu chúng tôi với các tu sĩ đang làm việc lúc đó. Đến
từng người. Malachi kể cho chúng tôi nghe về công việc người ấy đang
thực hiện, và tôi khâm phục tất cả mọi người về sự tận tâm của họ dành cho
trí thức và việc nghiên cứu Phúc Âm. Qua đó, tôi đã gặp Venantius, dịch
giả tiếng Hy Lạp và Ả Rập, người dốc lòng nghiên cứu Aristotle, bậc thông
thái nhất của nhân loại. Benno, một tu sĩ trẻ từ Thụy Đan Na, đang nghiên
cứu tu từ học, Aymaro, người sao chép các sách thư viện mượn được mới
mấy tháng nay, và một nhóm nhà minh họa xuất xứ từ nhiều nước: Patrick
xứ Clonmacnois, Rabano xứ Toledo, Magnus xứ Iona, Waldo xứ Hereford.
Danh sách có thể còn dài, nhưng tôi phải quay lại đề tài của cuộc tranh
luận, vì từ đó nổi lên các biểu hiện hữu ích cho thấy nguyên nhân gây sự
khó chịu kín đáo trong các tu sĩ, và các mối quan tâm chưa biểu lộ vẫn đè
nặng lên các cuộc nói chuyện của chúng tôi.