"Nếu tình yêu là một phần đề tài của hội họa, thì tác phẩm phải được thể
hiện với tình yêu," tôi nói. "Nếu có đau khổ dính vào, nỗi đau khổ đó phải
phát tiết ra từ hội họa. Những đau khổ, ngay khi ta nhìn tranh lần đầu, phải
hiện ra từ sự hài hòa nội tại vô hình nhưng có thể nhận ra được của bức
tranh, chứ không phải từ những hình người trong bức tranh minh họa hoặc
từ những giọt nước mắt của họ. Tôi không vẽ sự ngác nhiên, vì trong nhiều
thế kỷ, hàng trăm nhà tiểu họa bậc thầy đã thể hiện nó rồi, như một nhân vật
với ngón trỏ thọc vào cái miệng há tròn của hắn, mà tôi làm cho toàn bộ
bức tranh là hiện thân của sự ngạc nhiên. Tôi đã hoàn tất được điều này
bằng cách mời Đức vua đứng lên."
Tôi tò mò và khó chịu trước kiểu anh ta xem xét kỹ lưỡng những món sở
hữu và dụng cụ minh họa của tôi, thậm chí toàn bộ cuộc đời tôi nữa kìa, để
tìm kiếm một manh mối; và sau đó tôi bắt đầu nhìn ngôi nhà của chính
mình qua đôi mắt anh ta.
Các vị biết những bức tranh về lâu đài, dinh thự và cung điện có một
thời được làm ở Tabriz và Shiraz đấy; vì vậy bức tranh này có thể tái tạo cái
nhìn xuyên thấu của đấng Allah, người thấy và hiểu tất cả, nhà tiểu họa có
thể vẽ theo thiết diện như thể nó bị mặt lưỡi dao cạo thẳng khổng lồ, ma
quái cắt làm đôi, và anh ta có thể vẽ mọi chi tiết bên trong - vốn không thể
thấy được từ bên ngoài - đến từng cái nồi và chảo, ly uống nước, hình trang
trí trên tường, màn cửa, những con vẹt trong lồng, những góc riêng tư nhất,
và những chiếc gối trên đó một thiếu nữ dễ thương đang ngủ hầu như chưa
bao giờ được ai nhìn thấy trong ánh sáng ban ngày. Giống như một người
đọc tò mò với lòng kính nể, Siyah xem xét những thuốc màu, giấy tờ, sách
vở, người phụ tá dễ thương của tôi, những trang của cuốn Kitab al-kostum 2
và cuốn sưu tập tranh cắt dán mà tôi làm cho một du khách Tây vực, những
cảnh làm tình và những trang không đứng đắn khác mà tôi đã bí mật vẽ cho
một tổng trấn, những bình mực bằng thủy tinh đủ màu, bằng đồng và gốm,
những con dao chuốt bút bằng ngà, những chiếc cọ cán vàng của tôi, và
phải, cả những cái nhìn của người thợ học việc xinh trai của tôi nữa.
