TÊN TÔI LÀ ĐỎ - Trang 128

vào cuốn sách của kẻ chinh phục sẽ tin rằng hắn ta thực sự là kẻ thống trị
thế giới. Khi Abdullatif, con trai của Ulug Bey và chắt nội của Tamerlane,
chiếm được Heart, ông ta huy động những nhà tiểu họa, thư pháp và người
đóng sách một cách quá vội vàng, thúc ép họ quá sức để làm ra một cuốn
sách vinh danh cha ông ta, một người am hiểu nghệ thuật làm sách, đến độ
khi những tập sách còn trong giai đoạn rời rạc chưa đóng lại và những trang
chép tay đã bị hủy hoại và đốt cháy, thì những bức tranh tương ứng bị trộn
lẫn cả vào nhau. Vì thanh danh của Ulug Bey không cho phép con trai ông
sắp xếp và khâu những tập sách lại mà không quan tâm đến bức tranh nào
thuộc câu chuyện nào, nên ông liền tập họp tất cả các nhà tiểu họa ở Herat
yêu cầu họ kể lại các câu chuyện nhằm xếp các tranh minh họa lại cho đúng
thứ tự. Tuy nhiên, mỗi nhà tiểu họa lại kể một câu chuyện khác nhau, nên
thứ tự của những tấm tranh lại càng lộn xộn hơn. Sau đó người ta tìm được
nhà tiểu họa đầu đàn già nhất còn sống sót. Ông đã bị mù sau khi lao động
vất vả với những cuốn sách của tất cả các vị vua và hoàng tử ở Herat trong
năm mươi bốn năm qua. Mọi người chấn động dữ dội khi nhận ra rằng ông
thầy già hiện đang nhìn vào các bức tranh kia đã thực sự mù. Một số người
cười ầm lên. Vị thầy già này yêu cầu người ta đưa đến một cậu bé thông
minh, dưới bảy tuổi và chưa biết đọc biết viết. Người ta tìm được một đứa
trẻ như thế và đưa đến cho ông. Nhà tiểu họa già đặt trước mặt nó một số
tranh minh họa. "Hãy tả lại những gì con thấy", ông hướng dẫn. Khi cậu bé
tả lại những bức tranh, nhà tiểu họa già ngước đôi mắt mù lên trời, lắng
nghe thật kỹ và trả lời: "Alexander đang bế Darius hấp hối trong
Shahnameh 4 của Firdusi... chuyện kể về ông thầy yêu đứa học trò đẹp trai
trong Gulistan 5 của Sadi... cuộc tranh tài của các thầy thuốc trong
Makhzan al- Asrar 6 của Nizami...". Những nhà tiểu họa khác, bực bội
trước đồng nghiệp già lão mù lòa của họ, bèn nói, "Chúng tôi cũng có thể
nói cho ông biết vậy. Đây là những cảnh nổi tiếng nhất trong những câu
chuyện nổi tiếng." Lần lượt, nhà tiểu họa mù lòa già lão này đặt những bức
minh họa khó nhất trước mặt thằng bé và lại chú ý lắng nghe. "Hurmuz
đang đầu độc từng nhà thư pháp một trong Shahnameh của Firdusi," ông
nói, lại ngửa mặt lên trời. "Một sự thể hiện kém cỏi câu chuyện khủng