khiếp về người chồng bị cắm sừng bắt gặp vợ anh ta và tình nhân của cô ả
trên một cây lê, trong Masnawi 7 Của Rumi, ông nói. Theo cách này, dựa
vào những mô tả của cậu bé, ông xác định được tất cả các bức tranh dù
không hề nhìn được bức nào, và do đó thành công trong việc đóng lại
những cuốn sách đúng thứ tự. Khi Ulug Bey vào Herat cùng quân đội của
mình, ông đã hỏi nhà tiểu họa già này xem nhờ bí mật gì mà ông, một người
mù, có thể nhận dạng những câu chuyện mà những nhà minh họa bậc thầy
khác không thể xác định cho dù họ nhìn thấy chúng. "Như người ta quan
niệm, không phải ký ức của tôi đã bù đắp cho phận mù của tôi," nhà minh
họa già đáp. "Tôi luôn hiểu rằng người ta có thể nhớ lại câu chuyện không
chỉ qua hình ảnh mà còn qua cả lời kể nữa." Ulug Bey đáp rằng những nhà
tiểu họa của ông biết lời và cả câu chuyện, nhưng vẫn không thể sắp xếp
các tranh theo thứ tự được. "Bởi vì," ông già nói, "họ suy nghĩ cẩn thận khi
vẽ tranh, vốn là kỹ năng hoặc nghệ thuật của họ, nhưng họ không hiểu rằng
những bậc thầy già làm những bức tranh này theo ký ức về chính đấng
Allah." Ulug Bey hỏi làm sao một đứa trẻ biết những điều như thế. "Đứa bé
không biết," nhà tiểu họa già nói, "Nhưng tôi một nhà tiểu họa mù già, biết
rằng Allah tạo ra cõi trần thế này theo cách mà một đứa bé bảy tuổi thông
minh muốn thấy nó; hơn nữa, Allah tạo ra cõi trần gian này để, trên hết, mọi
người có thể nhìn ngắm. Sau đó, Ngài cung cấp cho chúng ta ngôn từ để
chúng ta có thể chia sẻ và thảo luận với nhau những gì chúng ta thấy. Chúng
ta sai lầm khi cho rằng những câu chuyện này là kết quả của ngôn từ và
rằng những bức minh họa được vẽ là để phục vụ cho những câu chuyện này.
Hoàn toàn ngược lại, vẽ tranh là hành động tìm lại những ký ức của Allah
và nhìn thế giới như Người nhìn thế giới."
DJIM
Cách nay hai trăm năm mươi năm, các nhà tiểu họa Ẳ Rập có thói quen
nhìn chằm chằm vào chân trời tây lúc bình minh để làm dịu những lo lắng
muôn thuở và dễ hiểu về việc bị mù mà nhà tiểu họa nào cũng nghĩ tới;
tương tự, một thế kỷ sau ở Shiraz, nhiều nhà minh họa vẫn ăn quả óc chó
