Dionysos bị vua Licurgue bạc đãi
Thần Dionysos lãnh sứ mạng truyền dạy cho mọi người biết nghề
trồng nho và nghề ép rượu. Cùng với một đoàn các vị thần tùy tùng đông
đảo, Dionysos đi tới đâu là gieo rắc sự vui tươi, hoan lạc, cuồng nhiệt ở nơi
đó. Các nữ thần Bacchantes quấn trên người một tấm da sư tử, ngực để trần,
tay cầm gậy thyrse, một cây gậy dài như một ngọn lao có một dây nho quấn
trên thân hoặc một dây trường xuân (lierre). Cùng đi với những nữ thần
Bacchantes là những nữ thần Ménades. Có người bảo Bacchantes với
Ménades chỉ là một và thực ra không phải là những nữ thần mà và những
viên nữ tư tế, những cô đồng. Tiếp đến những Thyades, những thiếu nữ hiến
mình cho những nghi lễ thờ cúng và các tập tục hành lễ diễn xuất thầm kín
(mystère) của việc phụng thờ Dionysos. Sở dĩ gọi những thiếu nữ này là
Thyades là do sự tích sau đây. Thya, con gái Deucalion được thần Apollon
đem lòng yêu mến. Nàng sinh được một con trai tên gọi là Delphes. Chính
tên người anh hùng này được dùng để đặt tên cho ngôi đền thờ nổi tiếng của
đất Hy Lạp, ngôi đền hàng năm thu hút con dân Hy Lạp từ khắp mọi miền
mọi nẻo đến để xin những lời sấm truyền, tiên đoán của thần Apollon. Cha
của Thya vốn là viên tư tế thờ phụng thần Dionysos, vì thế Thya nối nghiệp
cha cũng hiến mình cho việc thờ phụng vị thần này. Nàng là người đàn bà
đầu tiên hiến mình cho việc thờ phụng Dionysos. Nàng cũng là người đặt ra
những nghi thức cúng tế, trong đó có tập tục mỗi năm một lần phụ nữ
Athènes phải lên đỉnh núi Parnasse ở miền Trung Hy Lạp để hành lễ, ca ngợi
công đức của Dionysos. Từ đó trở đi những thiếu nữ hiến mình cho việc thờ
phụng vị thần này mang tên là Thyades.
Nhưng nói đến những tùy tùng của Dionysos ta không thể quên thần
Pan, những thần Satyre và ông già Silène. Satyre và những vị thần nửa người
nửa dê (mặt người, đầu có sừng, tay người, chân dê và có đuôi dê, râu tóc
bờm xờm), tính nết thô lỗ, ham mê tửu sắc, thường đeo trước ngực một cái
dương vật bằng gỗ. Vì lẽ đó ngày nay Satyre chuyển nghĩa chỉ những người
hiếu sắc, dâm đãng, thô tục, phóng túng. Còn Silène là một ông già thân hình
thô kệch, rậm râu, sâu mắt, trán hói, mũi tẹt, bụng to. Chính Silène đã có một
thời gian được Zeus giao phó cho việc nuôi dưỡng và dạy dỗ Dionysos, vì
Silène là người nổi tiếng về tài tiên đoán và học rộng biết nhiều. Nhưng ông
già Silène chẳng ưa chuyện trí thức mà chỉ ham mê chuyện “nhậu nhẹt”
khoái lạc. Miệng lúc nào cũng sặc hơi rượu, đi đứng lảo đảo, chân nam đá
chân chiêu. Áo quần chẳng mặc chỉ quấn một miếng vải ngang hông thay
cho chiếc quần đùi, trên đầu quấn một vòng dây nho, quả nho, lá nho rủ
