đã đứng trước ngưỡng cửa của thời đại văn minh, và những nhân vật anh
hùng thần thoại cũng được văn minh hóa theo với đà tiến triển của xã hội.
3 - Những nhân vật anh hùng thần thoại thường kết thúc với số phận
của mình theo mấy cách dưới đây:
a) Do chiến công vĩ đại của mình có ý nghĩa sâu sắc, tác dụng
to lớn đến đời sống mà thần Zeus và các vị thần của thế giới Olympe
hài lòng cảm phục, thừa nhận công lao cống hiến bằng quyết định
khen thưởng: “đề bạt” vào hàng ngũ những vị thần bất tử (Dionysos,
Héraclès). Hiện tượng này chắc chắn không phải chỉ riêng có ở Hy
Lạp.
b) Do hành động bất kính, ngạo mạn, phạm thượng đối với
thần linh mà bị thần linh trừng phạt, bắt chịu khổ hình dưới âm phủ
hoặc kết liễu cuộc đời (Bellérophon, Tantale, Sisyphe, Thésée).
Nhưng đến những người anh hùng trong truyền thuyết về những
người Argonautes và truyền thuyết về cuộc Chiến tranh Troie thì chúng ta
thấy không một nhân vật anh hùng thần thoại nào được gia nhập vào hàng
ngũ các vị thần của thế giới Olympe bất tử.
Achille sau khi chết và được quân Hy Lạp đã làm lễ an táng mới
được bà mẹ là nữ thần Biển-Thétis đưa đến một hòn đảo. Diomède cũng
tương tự như thế. Hơn nữa, cái chết hoặc nỗi bất hạnh của nhân vật anh hùng
là do thần linh trừng phạt vì tội ngạo mạn, bất kính. Apollon trừng phạt
Achille, Aphrodite trừng phạt Diomède. Athéna, Poséidon trừng phạt Ajax
Bé. Athéna trừng phạt Ajax Lớn. Mặc dù vậy, những cái chết đó vẫn mang
một ý nghĩa anh hùng hoặc cao thượng. Nó hoàn toàn không phải là cái chết
về mặt tinh thần, đạo đức của nhân vật. Diomède để lại sự nghiệp lớn lao ở
miền trung nước Ý. Ajax Lớn để lại khí phách anh hùng của một con người
biết trọng danh dự, có ý thức rất cao về danh dự của người chiến sĩ.
Thế nhưng với người anh hùng Jason trong truyền thuyết về những
người Argonautes thì hoàn toàn khác. Thần thánh không trừng phạt Jason.
Jason không chết ở chiến trường như Achille, không hối hận để rồi tự sát
như Ajax Lớn. Jason chết vì một tai nạn ngẫu nhiên, một cái chết không để
lại một niềm xót thương nhớ tiếc, một cái chết vô nghĩa, và xét đến cùng,
không cần phải suy nghĩ sâu rộng gì cho lắm, chúng ta đều có thể rút ra kết
luận Jason chết vì những dục vọng xấu xa của mình, lòng khát khao quyền
lực, tiền tài, địa vị. Tóm lại cái gọi là “hạnh phúc” cho bản thân đã thúc đẩy
Jason đến hành động phản bội trắng trợn lại người vợ chung thủy, xúc phạm,
chà đạp lên quyền sống, nhân phẩm và danh dự của nàng. Vì thế Jason bị
người vợ trừng phạt.
