- Rồi thì những người canh ngục vào, đá vào các cửa xà lim và chửi thề.
Tôi không nói chi đến sự sỡ hãi… Bình thường, những người như chúng ta
không hề có ý nghĩ chuyện đó như thế nào, bởi vì đối với chúng ta, những
tội phạm, những kẻ giết người mới bị treo cổ. Chúng ta thì không. Nhưng ở
đấy, phạm nhân chính trị cũng bị treo cổ. Khi còn trong tù và nghe hát như
thế, ta nghĩ đến nhiều điều trước đó ta chưa hề nghĩ đến bao giờ.
Tiến trình học hỏi còn tiếp tục.
Tuy một phong trào giải phóng cố gắng hành động hơn là phản ứng, vì sự
hiện tượng chống lại quyền hành, nó thường xuyên bị bắt buộc phải đáp ứng
lại hành động của những kẻ cầm quyền, phải đi kèm theo phe cầm quyền để
biết chúng định làm gì, và phải đoán trước việc gì có thể hay không có thể
được chúng ra tay trước. “Lưu ý đến các tình huống thay đổi” là một
phương châm giống như người nông dân lưu ý đến thời tiết, và tùy thuộc
vào nhiều yếu tố cũng như dấu trong bầu trời và trong gió bốn phương. Ý
thức chính trị của Sonny phát triển trễ, và từ từ bảo đảm rằng sự phán đoán
của ông không bao giờ xa rời tính nguyên tắc, trong khi trở lại không do dự
với cuộc đấu tranh sau khi bị giam và lãnh án tù, bảo đảm rằng ông có thể tỏ
ra thực dụng một cách gan dạ. Với những ưu điểm đó, cộng với sự thông
minh và tài ăn nói, ông đã ngoi lên hàng ngũ những người lấy quyết định. Ở
đấy, địa vị của ông phản ánh sự đa dạng trong cá tính của ông. Ông được
xem là một trong những phần tử quá khích, tuy nhiên những người dè dặt
vẫn an tâm về ông. Họ có thể vận dụng ông để thúc ép lấy những quyết định
dưới một hình thức mà họ chấp nhận được. Trong thời kỳ chiến đấu đáng
phấn khởi, mọi người đều muốn nhất trí về chiến lược và trên thế giới cũng
như ngay trong nước. Những đồng chí bị bắt, được thay thế tức khắc bởi
những người sẵn sàng làm những công việc của họ. Sự kiện những người
lãnh đạo có thể thay thế nhau luôn luôn làm các lệnh cấm và các vụ bắt giam
trở thành vô hiệu. Bị một nhà nước không ngừng suy sụp săn đuổi – các hồ
sơ bị tịch thu, các văn phòng bị đốt cháy, các đồng chí bắt buộc phải trở
thành những người du mục, ngủ bất cứ đâu và bất ngờ giờ nào – họ vẫn tiếp
tục thảo luận và tìm cách giải quyết các vấn đề tổ chức đại chúng vô cùng to
lớn. Làm sao đặt trọng tâm vào một mặt trận công nông, mà không đánh mất
