- Ồ, anh ấy nghĩ gì thế? Anh ấy có ý nghĩ gì kì lạ thế?
Nhưng có phải họ nghĩ rằng, cái đã có trong đầu ông, làm cho ông đi
chệch khỏi mục đích, vào lúc chỉ có mục đích ấy làm quan trọng và họ
không thể thiếu ông, cái đã lọt vào đầu ông là sự bận tâm về một người đàn
bà. Trong cuộc đời của một người cách mạng, không còn chỗ cho một ám
ảnh thứ hai. Như ông đã không hề lơ là với chính nghĩa, vì bà. Bà đã là một
với chính nghĩa, bà là gạch nối giữa tư cách nam nhi, sự cường tráng về tình
dục của ông với chính nghĩa! Bà đã làm tim ông đập, vì dấn thân vào phong
trào. Ông vô cùng tuyệt vọng vì sự phủ nhận bà như thế nào (ngay trong bản
thân ông) vì sự bất công đối với chính ông.
Và rồi thì, trong tâm trạng u uất ấy, trong sự thiếu cuộc sống chung giữa
Sonny và Aila, ông có những cảm xúc dữ dội. Ông chợt nghĩ - một cách
điên rồ - nếu còn luật lệ cấm không cho ông có Hannah, nếu đạo luật quốc
xã ấy gìn giữ sự thuần khiết của chủng tộc da trắng vẫn còn hiệu lực, có lẽ
đã không bao giờ dám mạo hiểm. Vì Hannah, không thể. Bởi vì cần đến
Hannah, mạo hiểm có thể bị tù vì người đàn bà da trắng ấy là mạo hiểm để
có thể mất sự tự do duy nhất của ông, sự tự do duy nhất của đồng loại của
ông, sự tự do vào tù hết lần này đến lần khác, nếu cần, vì cuộc đấu tranh.
Chỉ vì cuộc đấu tranh. Mọi thứ khác đều không đáng, không được thừa
nhận. Đạo luật thối tha ấy có lẽ đã cứu ông.
Ra khỏi tầm súng của sự nguy hiểm của sự thèm muốn.
Và rồi ông sợ chính ông. Nếu ông đã để lộ ra trên nét mặt, nếu có ai biết
được ông xấu hổ bên trong đầu óc, thì những kẻ hỏi cung sẽ cười chế giễu,
và cả một đồng chí của ông cũng nhìn ông trừng trừng sửng sốt.
Ông lên năm mươi hai tuổi. Không ai để ý đến ngày ấy. Con trai của ông
không nhớ sinh nhật của ông, nhưng vài ngày sau, một bưu thiếp gửi đến.
Dán trên đó là hình một đứa bé cười toe toét đội cái mũ có hai tay của con
chuột Mickey. Những lời chúc tha thiết và các chữ ký của Baby, Aila và
người chồng của Baby mà ông không hề gặp mặt.
Như một làn thủy triều mài mòn dần một bờ biển, từng chút từng chút, rơi
vào đại dương thời gian. Tất cả rời ra xa, từng cái một, các tình nhân, các
