tròn, chừa một sân rộng ở chính giữa. Lều của dân săn bắn thì nhỏ hẹp,
nghèo nàn, khác hẳn lều của bọn du mục thường lợp bằng da thú. Đến thế
kỉ XIII, lều của hạng Khả Hãn rất rộng rãi, tiện nghi, chứa đầy da thú và
thảm đẹp, gần như một thứ dinh thự lưu động. Có hai thứ lều, nhờ đó người
ta có thể phân biệt được dễ dàng nhóm Mông Cổ săn bắn và nhóm Mông
Cổ du mục.
Ger (còn gọi là Yourte) là thứ lều tròn lợp da thú, sườn bằng cây, gồm
những cây chống, cây ngang rất phức tạp, thấy rõ là dân ở miền thừa thãi
gỗ.
Maikhan là thứ lều rộng mà thấp, sườn bằng loại gỗ nhẹ, tháo ráp dễ dàng:
vách gồm nhiều tấm phên bằng len, mặt trong có chèn thêm một lớp cỏ
khô. Nóc lều tựa như cái nón lá lớn úp xuống, giữa đỉnh có một ống khói
nhỏ. Trong lều người Mông Cổ lúc nào cũng có một bếp lửa chụm phân bò
khô và khói thoát ra ở cái ống đó. Thời Thành Cát Tư Hãn, loại lều này
thường dựng trên xe bốn bánh rất tiện cho việc vận tải, di chuyển. Khách
đến nhà phải ngồi ở tại ngưỡng cửa bên mặt, chủ nhà ngồi trịch bên trong
và ngay cửa.
Ngày nay tiến bộ hơn họ đã biết xây nhà bằng đá, nhưng chừng như chưa
bỏ được thói quen ở lều, nên nhiều gia đình có nhà rồi mà còn dựng thêm
cái lều nguyên vẹn kiểu xưa ngay trước sân.
ĐI SĂN VÀ DU MỤC
Vùng săn bắn tốt nhất của các tay kỵ mã Mông Cổ là đồng cỏ cao, đồi sỏi
đá, đồi cát. Ở các nơi này có nhiều con sông hẹp và cạn, nhiều hồ đầm, thu
hút tất cả các loại cầm thú chân dài cánh rộng từ những nơi xa xôi đi tìm
nước uống: như sếu, thiên nga, hạc là những loài chẳng biết e ngại không
gian bao la; chó sói, lừa, ngựa rừng, linh dương đều là những giống chạy
cực nhanh và không biết chồn chân, các tay kỵ mã tài ba cũng khó hy vọng
đuổi kịp được chúng nó. Đi săn là một nhu cầu tối thiết của người Mông
