hãi, tội lỗi, sự oán giận, sự đố kỵ, lòng ghen tỵ.
Người ta đã xác định được hơn 50 cảm xúc tiêu cực. Sự giận dữ có lẽ là cảm
xúc tồi tệ nhất, nó là cảm xúc mạnh mẽ nhất và có sức phá hủy ghê gớm
nhất. Khi được sinh ra, sự giận dữ luôn bộc lộ cả ở bên trong lẫn bên ngoài.
Nếu nó được bộc lộ ở bên trong, như khi bạn kìm nén hay kiềm chế các cảm
giác giận dữ, bạn tự khiến mình mệt mỏi. Nếu bạn bộc lộ sự giận dữ ra
ngoài, bạn làm tổn hại tới các mối quan hệ khác. Bạn khiến họ không vui, và
trong các trường hợp cực đoan, còn có thể khiến họ bị mệt mỏi về thể xác.
Bạn cảm thấy thế nào khi giận dữ? Bạn suy nghĩ và lập luận như thế nào?
Bạn cư xử với người khác như thế nào? Khi giận dữ, phải chăng bạn cảm
thấy như thể có một đám mây đen tối bao phủ trí óc? Bạn có thấy mình
không thể tập trung hay suy nghĩ mạch lạc không? Phải chăng trí óc của bạn
trở nên hoàn toàn bị ám ảnh bởi đối tượng tạo ra sự giận dữ? Phải chăng bạn
giận chính bản thân mình khi tái hiện lại những gì xảy ra, bạn đã sai như thế
nào, và muốn làm gì để cân bằng lại?
Cơn giận càng tiếp diễn lâu thì càng chi phối tất cả, giống như một ngọn lửa
cháy ngoài tầm kiểm soát. Nó có thể cướp đi giấc ngủ, bạn bè và công việc
của bạn. Nó có thể khiến bạn cư xử và hành động một cách vô lý.
Có công việc nào thành công xuất phát từ sự giận dữ hay bất kỳ xúc cảm tiêu
cực nào khác không? Câu trả lời rõ ràng là không. Các cảm xúc tiêu cực, bắt
rễ từ sự vô trách nhiệm, thì không phục vụ cho một mục đích tốt đẹp nào cả.
Vậy tại sao mọi người vẫn có quá nhiều cảm xúc tiêu cực? Trước hết, hãy trả
lời câu hỏi đó bằng việc tìm hiểu các nguyên nhân chính gây ra cảm xúc tiêu
cực.
ĐIỀU GÌ GÂY RA CÁC CẢM XÚC TIÊU CỰC
Có bốn nguyên nhân chính gây ra các cảm xúc tiêu cực. Nguyên nhân đầu
tiên là sự biện minh. Sự biện minh xuất hiện khi bạn cố gắng thanh minh và
giải thích lý do tại sao mình lại có cảm xúc tiêu cực này, tại sao mình được
quyền giận dữ hay buồn chán. Sự biện minh và việc tự cho mình là đúng
nuôi sống nhau, và chúng là các khía cạnh của cùng một quá trình lập luận.
Bất cứ khi nào bạn thấy bị lợi dụng vì một lý do nào đó, phản ứng đầu tiên
của bạn là nổi cáu. Phản ứng tiếp theo là viện dẫn ra tất cả các lý do để biện
minh rằng sự giận dữ là một phản ứng chính đáng. Bạn có thể nói: “Tôi hoàn
toàn có quyền được giận dữ”. Bạn tìm kiếm những người sẽ đồng tình với
